Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Rusya'nın uzun süreli bir savaş stratejisine sahip olduğunu düşünüyor ve Washington, Kiev'in direnmesine yardım etmek istiyor, ancak 'Üçüncü Dünya Savaşı'nı kışkırtabilecek adımlardan kaçınılıyor. Böyle bir senaryoyu önlemek adına çatışmayı Ukrayna ile sınırlı tutmak için yeterli gücü olduğu olup olmadığı tartışmalıdır. ABD en son yüzde 7,5 ile enflasyon rekoru kırdı. ABD Ukrayna’ya yardım edecek ekonomik gücü yok çünkü ekonomisi çökmektedir. Yazıda ABD’nin ekonomik gücü incelenerek analiz edildi.

ABD’NİN GÜÇ ZEHİRLENMESİ

            David Hearst yazısında, Sovyet sonrası dönemdeki her ABD başkanın, gücün kendisine ait olduğu inancına sahip olduğunu söyledi. Dünyanın en büyük, en donanımlı ve en hareketli silahlı kuvvetinin başkomutanıydı, yıkıcı saldırılar düzenleyebilen bir kuvvetti, 80 farklı ülkedeki yüzlerce askeri üssü kontrol ediyordu. Ayrıca dünyanın rezerv para birimine sahipti, bu nedenle artık kuralları koyabileceğine inanıyordu. Hearst, ABD’nin 30 yıl önce 1991'de Soğuk Savaş'ı kazandığında gücünün zirvesine eriştiğini ve güç zehirlenmesiyle büyük hatalar yapmaya başladığını söylüyor. ABD'yi gerileten şeyin de bu hataları olduğunu ve eğer bu hatalar sürerse ABD çok daha gerileyeceğini öngörüyor.

ABD’NİN TEDARİK SORUNU

            ABD’nin Omicron varyantından dolayı tedarik zinciri bozuldu ve bu durum enflasyonun artmasına sebep oldu. Ancak nakliye maliyetleri Eylül ayına göre üçte bir oranında düştü. Merkez Bankası 2016 yılından beri başladığı teşvik programlarını geri çektiği için hisse senetleri zor durumdadır. 21.01.2022’de borsa son iki yılın en kötü dönemini yaşadı.  S&P 500 2016 yılından bu yana en kötü başlangıcını yaptı. Teknoloji hisseleri sürekli düşüştedir. Enflasyon kırmızı alarm vermektedir. FED (Amerikan Merkez Bankası) in faizleri yükseltmesi gerekiyor ve yetkililer enflasyonu durdurmak için başka çare bulamıyor. Wall Street ekonomisti Edward Yardeni ekonomideki sorunların bu şekilde tamamen bitebileceğini düşünmüyor. Merkez Bankasının sıkı para politikası uygulayarak ve piyasaya para pompalayarak ekonomide denge sağlamaya çalıştığını ifade ediyor. Bu para akışının gıda, emtia, hisse senetleri ve kripto para fiyatlarının yükselmesine yol açtığını söyledi.

ÇİN ABD’NİN ÖNÜNDE

            Çin bugün itibariyle üretim ve patent sayısında ABD’ye geçmiş durumdadır. Çin’in dünyadaki diğer bölgelerde siyasi ve ekonomik etkinliği artmaktadır. Çin dünya ekonomisindeki payını arttırmaktadır ve ABD sürekli geriye doğru girmektedir.  ABD’nin koronavirüs varyantı ile en çok uğraştığı konular: “enflasyon ve tedarik zincirindeki bozulmadır.” ABD her ne kadar Ortadoğu’da insansızlaştırma politikası izlese de Çin’in yumuşak güç ve ihtiyatlı iyimser yaklaşımları bölge ülkelerinde taraftar bulmaktadır. 1975’te G7 ülkelerinin ekonomiden aldıkları pay yüzde 80 iken günümüzde bu oran yüzde 35’e düştü.

ABD GÜCÜ KAYBETTİ

            ABD’nin hâlâ tek kutuplu dünya varmış gibi hareket etmesi gücünü geriletmektedir. ABD ideolojik üstünlüğünü de kaybetmiş durumdadır. Neo-liberal sisteme alternatif sunacak paradigmalar var. Bir tarafta ABD, İngiltere, Avustralya gibi Atlantikçi ülkeler diğer tarafta Çin, Rusya, İran gibi yeni bölgesel ve küresel aktörler vardır. Neo-liberal sistem eskisi gibi taraftar bulamıyor. İdeolojik moral üstünlüğü Çin ve Rusya’ya geçmiş durumdadır.

            ABD dünyada askeri olarak harcamaların yüzde 40’ını elinde tutsa da ideolojik ve ekonomik üstünlüğünü kaybetmiş durumdadır. Çin’in enflasyon oranı yüzde 3’lerde. ABD ve Avrupa’nın Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar başarısız olacaktır. Çünkü benzeri yaptırımlar Venezuela, Küba ve İran gibi ülkelere uygulansa da başarılı olunamamıştır. Rusya’nın Ukrayna’da operasyona girerken bu tarz yaptırımları göreceğini göz önünde tuttuğu öngörülebilir.

ABD’NİN SANAL BÜYÜMESİ

            ABD ekonomisi 2021 yılı itibariyle yüzde 5,7 oranında büyüdü. Ancak bu büyüme Türkiye’de olduğu gibi illizyonist (gerçek dışı)  bir büyümedir. Halkın büyük bir bölümü bu büyümden faydalanamamıştır. ABD’de Bidenomist teşvikler talebi arttırdığı için enflasyonist baskıyı arttırmıştır. ABD’de ciddi bir arz sıkıntısı yaşanmaktadır. Tedarik zincirindeki bozula halkın mal ve hizmetlere ulaşmasını engellemektedir. Ayrıca Biden’ın Kongre ve Temsilciler Meclisi’nden istediği yasa tasarılarını geçirememesi ülkede işlerin yürümesinde engel teşkil etmektedir.

TABLO: ABD’nin Mal ve Hizmet Ticareti Açığı

ABD’nin ilgili grafikten anlaşıldığı üzere mal ve hizmet açığında istikrarsız bir görüntü çizmektedir.

ABD BÜYÜMESİ DÜŞECEK

            Ukrayna kirizinden sonra mal ve emtia fiyatlarının yükselmesiyle ABD büyümesinin de düşeceği öngörülmektedir. Özellikle akaryakıtın pahalıya mâl olması ABD ekonomisini de etkileyecek.  Jan Hatzius liderliğindeki Goldman Sachs ekonomistleri, ABD ekonomisi için bu yıl büyüme tahminini yüzde 3,1'den yüzde 2,9'a indirdi. Dördüncü çeyrek reel Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) büyümesi için beklentisini de yüzde 2'den yüzde 1,75'e çekti. ABD’nin ekonomik resesyon yaşama olasılığı da yüzde 25-30 civarındadır.

KİŞİSEL GELİR DÜŞÜŞTE

            Koronavirüs ile ekonomik durgunluğa giren ABD ekonomisi aynı zamanda Ukrayna kriziyle ciddi bir açmaza girmiştir. ABD halkının kişi başına düşen geliri de düşme eğilimindedir. Amerika Ekonomik Analiz Bürosunun verilerine göre; Ekim’de yüzde 0,6 olan milli gelir artışı 2022 Ocak ayında 0,0’a inmiştir. Rusya’ya yapılan yaptırımlarla daha milli ekonomi küçülebilir ve halkın yaşam standartlarında düşüşle ciddi tepkiler doğabilir.

ABD TEMERRÜDE DÜŞECEKTİ

            ABD kısa vadede neredeyse borçlarını ödeyemeyecek duruma düşecekti. Böylelikle temerrüde düşmekten ucuz kurtuldu. Eğer temerrüde düşseydi işsizlik yüzde 9’a, gayrisafi milli hasıla yüzde 4’e gerileyecekti. Borsalardaki satışlar 15 trilyon dolarlık hanehalkı varlığının silinmesine yol açabilir. Kısa vadede faiz oranları yükselir, uzun vadedeyse faiz oranlar bir daha temerrüd öncesi düşük seviyeye asla gerilemezdi.

ABD’DE İŞSİZLİK YÜKSELİŞTE

            ABD’de pek çok işletmenin insan gücünden ziyade bilgisayar sistemine geçmesiyle işsizlik de artış göstermiştir. Aşağıdaki verilerden de anlaşılacağı üzere (ABD-İnvesting.com) 2022 Şubat’ında 3,8 olan işsizlik oranı Ekim 2022’de 4,6’ya çıktı.

SONUÇ OLARAK

            ABD’nin ekonomik silahları şunlardır:

            1-Centler mertebesinde maliyetle çıkardığı dolarlar. Değeri ABD'nin askeri ve ekonomik gücü. Dolar küresel ticaretin temel para birimi. 2-FED faiz politikası ile küresel finans hareketlerine yön veriyor. 3-Ekonomik gücünü ve küresel ekonomik egemenliğini kullanarak ülkelere ekonomik ve silah ambargosu uygulayabiliyor. 4-Uzay teknolojisi ile küresel egemenliğinde bir adım önde olmayı sağlıyor. 5-Büyük doğal kaynaklara sahip olmakla doğal kaynakların dağılımına hükmedebiliyor. 6-Dünyayı yöneten 62 ailenin sahip olduğu çok uluslu şirketlerin merkezleri Amerika'da.
7-Ekonomik tetikçileri dünyanın her bir tarafına yayılmış durumda. 8-IMF, Dünya Bankası, kredi derecelendirme kuruluşları gibi uluslararası mali kuruluşlarının çoğunu kontrol ediyor.

            ABD Rusya’ya ciddi zararlar verebilecek potansiyel gücü mevcuttur ancak günümüz itibariyle bu büyük emperyalist gücün Rusya’yı durdurabilmesi uzun vadede mümkün değildir. ABD analistleri elindeki gücün etkisiyle kendilerine özgüven duymaktadır ancak yanılmaktadır. ABD’nin uyguladığı yaptırımlar Rus milliyetçiliğinin daha da artmasına sebep olabilir.