MHP lideri Devlet Bahçeli kendisinden beklenmeyen bir açıklama yaparak TEDAŞ’ın birleştirilerek elektrik dağıtımının devlet eliyle yapılması gerektiğine dair görüş belirtti. Özelleştirme ve serbest piyasa ekonomisinin muhafazkaâr-milliyetçi partilerin  parti programında yer alması ilk olarak Refah Partisinde olmuş akabinde ise Büyük Birlik Partisi bu görüşü parti programına almıştır.  Milliyetçi Hareket Partisi ise serbest piyasa ekonomisini 2002 yılında parti programına almıştı. MHP’nin yeni motivasyonu 9 Işık Doktrinine aykırıydı zira Devletçilik, Köycülük, Kooperatifleşme ve Halkçılık gibi ilkeler serbest piyasa ekonomisinin değil toplumculuğun izdüşümüdür. Bu çalışmada MHP-DSP-ANAP (1999-2002) koalisyon hükümetlerinde yapılan özelleştirmeleri ele alacağız.

DANIŞTAYA UYULMAMIŞ

            Özelleştirme konusundaki ilk Anayasal düzenleme 1999 yılında yürürlüğe giren 4046 sayılı Yasa ile yapılmıştır. Üstelik Anayasanın 155. maddesi değiştirilerek Danıştay’ın yetkileri kısıtlanmış imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerini “inceleme” yetkisi, “görüş bildirme” ye indirgenmiştir. 1992 yılında DYP, SHP koalisyonu “Bakanlar Kurulu Prensip Kararı” adını verdikleri, hukuk sisteminde olmayan ve o güne değin hiç görülmemiş bir karar alınmış ve Danıştay’ın iptal kararlarına uyulmayacağı ilan edilmiştir. Gerekçeleri “mahkeme kararlarının ileriye ve geriye dönük işlem tesisine hukuken olanak olmadığı”dır. Daha sonraki bütün hükümetler karşılaştıkları olaylarda, bu Bakanlar Kurulu Kararının gereğini yerine getirmişlerdir. 1999 yılında ise Bakanlar Kurulu Kararına bile gerek duyulmamış, Özelleştirme Yüksek Kurulu kararı gerekçe gösterilerek Danıştay Kararlarına uyulmamıştır.

MHP’Lİ İSTİFA ETTİ

            DDK Raporuna göre, Gemlik Gübre Fabrikası için 2000 yılında 140-170 milyon aralığında fiyat belirlenmiş,96milyon aralığında fiyat belirlenmiş, 96 milyon fiyat veren bir istekliye tahmin edilen bedelin altında olduğu için satılmamış, 2003 yılında bu kez 64-84 milyon aralığında değer belirlenmiş 83 milyon aralığında değer belirlenmiş 83milyon satılmış ve 13 milyon $ zarar edilmiştir. Aynı işletme için belirlenen fiyatlar arasında neden iki kata yaklaşan fark olduğu ise hiç sorgulanmamıştır.  1999'da IMF ile yapılan stand- by anlaşmasında özelleştirme performans kriteriydi. Bu kritere göre 2000'de 7.6 milyar dolar, 2001'de 6 milyar dolar özelleştirme geliri hedeflenmişti.

            MHP’nin 1999 yılı parti programında ise enteresan bilgiler şunlardır: “MHP iktidara geldiği takdirde 1999 yılının sonuna kadar özelleştirmeye ara verecek. 2000 yılından başlayarak da üç yılda tamamlanması hedeflenen yeni bir özelleştirme programına başlanacaktı.” 2018 yılında Kırklareli'nin Babaeski ilçesine bağlı Alpullu Beldesi Belediye Başkanı MHP'li Saim Kırcı, özelleştirilen Alpullu Şeker Fabrikası'nın satışının onaylanması üzerine partisinden istifa ettiğini açıklamıştı. Saim Kırcı partiden istifa etmesinin gerekçesi ise Devlet Bahçeli’nin bu olaya tepki vermemesiydi. Aynı şekilde Enis Öksüz,Telekom'un özelleştirilmesi sürecinde Derviş ile düştüğü anlaşmazlık nedeniyle hem bakanlıktan hem de MHP’den istifa etmişti.

BAHÇELİ NELERİ SATTI 

            Devlet Bahçeli döneminde satılan kurumların listesi şöyledir:

            ORÜS A.Ş Cide İşletmesi ile ORÜS A.Ş. 38 Taşınmaz SEKA Bolu İşletmesi. Sosyal Tesisleri ve Lojmanları, SEKA Dalaman İşletmesi, SEKA Dostel Alüm. Sülfat Sanayi. A.Ş, SEKA İzmit Pompa İstasyonu Arsası, 1 Matbaa Binası, SÜMER HOLDİNG A.Ş. BASF . SÜMER HOLDİNG A.Ş. Boyabat Ayakkabı Fabrikası, SÜMER HOLDİNG A.Ş. Dumlu Yün İpliği Fabrikası, SÜMER HOLDİNG A.Ş. İskenderun, Gökçeada, Hakkari'de Mağazaları, SÜMER HOLDİNG A.Ş. Muş Mağaza Binası, Çeşitli illerde 11 Arsa, 18 Taşınmaz, 3 lojman, Dikmen'de Taşınmaz TÜGSAŞ A.Ş.Ulukışla Alçı Tesisi ile Gemlik'te Taşınmaz ASİL ÇELİK Bursa Osmangazi'de 2 Taşınmaz, ÇANTAŞ TUNGAŞ ANKARA HALK EKMEK, ÖBİTAŞ PANCAR EKİCİLERİ BİRLİĞİ, MAKSAN DENİZ NAKLİYATI, T.A.Ş. LİMAN İŞLETMETİ VE NAKLİYAT MAN KAMYON OTO DOSAN KONSER VE BALIKESİR PAMUKLU DOKUMA AYDIN TEKSTİL İŞLETMESİ, ÜLFET GIDA KASTAŞ KARADENİZ ÇİM. OYTAŞ İÇ VE DIŞ TİC. MARS TİCARET
CEYHAN SAN. TİC. GÜVEN SİGORTA TOE TÜRK OTO. ANKARA T. SİGORTA. ŞİRKETİ. EGE ET MAM. İMSA, METAL KAPAK TÜSTAŞ ETÜDAŞ ASİL ÇELİK
ROSS-Breeders- KÖY-TÜR AYMAR YAĞ TOROS GÜBRE OLGUN ÇELİK PETROL OFİSİ A.Ş.Blok Satış TURBAN A.Ş. Carlton Oteli Arsası, Abant ve Bolu Çev. Tur. A.Ş, Atik
Paşalar Yalısı, T.Z.D. A.Ş. Diyarbakır İşletmesi, T.Z.D. A.Ş. Osmaniye İşletmesi, T.Z.D. A.Ş. Muş İşletmesi, T.Z.D. A.Ş. Erzurum İşletmesi, T.Z.D. A.Ş. Ürgüp İşletmesi,
T.Z.D. A.Ş. K.Maraş İşletmesi, T.Z.D. A.Ş. İzmir Tire İşletmesi, T.Z.D. A.Ş. Manisa Wp Kükürt İşletmesi T.Z.D. A.Ş. 53 taşınmaz, 14 Arsa, 52 Lojman, 79 Depo, 5 Bekçi Evi,. T.Z.D. A.Ş. Şanlıurfa'da Sosyal Tesisi KBİ A.Ş. Murgul İşletmesi Asit Tesisi,
KBİ A.Ş. Çeşitli illerde 206 Adet Taşınmaz ve 2 arsa EBK A.Ş. Sivas Et Kombinası, EBK A.Ş. Burdur Et Kombinası, EBK A.Ş. Eskişehir Et Kombinası,
EBK A.Ş. Gaziantep Et Kombinası ile çeşitli illerde 134 Arsa T. GEMİ SANAYİ A.Ş. Eski İstinye, Tersane Arsası T.D.İ, Alanya Limanı T.D.İ, Marmaris Limanı,
T.D.İ 3 Taşınmaz ve 1 Gemi PETKİM A.Ş. YARIMCA TESİSİ, İzmir'de 1 Taşınmaz.

            ELEKTRİK ÖZELLEŞTİRİLMELİ DEDİ

            Devlet Bahçeli döneminde Türk Telekom ve Türk Hava Yolları da özelleştirilmek istenmiş ancak bazı ana devlet kurumlarının satışındaki gecikme ve GSM lisans bedelinin tahsil edilmesindeki gecikmeden dolayı bu özelleştirme gerçekleşmemiştir. Bu durum TÜPRAŞ için de geçerliydi. Özelleştirme programı çerçevesinde Ataköy Turizm Tesisleri, Otelcilik, Ataköy Marina ve Yat İşletmeciliği`nin blok satışı, İskenderun Demir Çelik`in (İsdemir), Ereğli Demir Çelik`e (Erdemir) devri bu yıl gerçekleştirilmek istendi. Varlık satışı yöntemiyle hisselerinin yüzde 100`ü kamuya ait olan Eti Bakır, Eti Krom ve Eti Elektometalurji de özelleştirilmesi planlandı.

            Bahçeli elektrik konusunda o dönem ne düşünüyordu? Programları neydi? Gelelim kilit noktaya?

            2001 önemli özelleştirme alanlarından biri de enerji sektörü. Elektrik piyasasının özelleştirilmesini öngören tasarı, 26 Ocak 2001 tarihinde TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu tarafından kabul edildi. Kabul edilen tasarı ile elektrik piyasasının özel sektöre açılması ve TEAŞ`ın üçe bölünmesi sağlanacaktı. 2001 yılında çıkarılan Elektrik Piyasası Yasasıyla Devletin yeni santral kurması yasaklanmıştır. Elektrik üretimi tekelci sermayeye bırakılmış, onlar da derelerin, jeotermal sahalarının üzerine hegemonya kurmuşlardır. Ruhsatı alan herkes elektrik üreteceğim diyerek çevreye zarar vermiştir. Irmağımın akışına ölürüm Türkiyem derken Bahçeli bunu kast etmiyordur herhalde?

            2001’de özelleştirilmek istenen kurumlar bunlarla sınırlı değildir. Aynı zamanda kamu bankaları da özelleştirilmek isteniyordu. Örneğin; Ziraat Bankası  ve Halkbank olmak üzere Emlakbank ve Vakıfbank özelleştirmenin listesindeydi. Buna göre, 2001 yılı özelleştirme geliri olarak belirlenen rakam 6-7 milyar dolar civarında. 

            Arşivler bize gerçekleri anlatmamızda yardımcı olmaktadır. 19 Nisan 2000 yılında Hürriyet gazetesinin haberine göre; Bahçeli, MHP Meclis Grubu'nda yaptığı konuşmada, ilk GSM ihalesinde bir lisans devrinin 2.525 milyar dolara gerçekleşmesiyle ekonomik aktörlerin geleceğe umutla bakmaya başladıklarını sevinçli bir şekilde anlatmıştı.

            Gelgelelim Bahçeli 21 sene önce özelleştirmeyi savunurken şimdi elektrik dağıtımının devlet eliyle gerçekleşmesini ifade ediyor. Nitekim Bahçeli hatasını anladı mı yoksa konjonktürel mi davranıyor sorusu akla gelmektedir. Demek ki bu ülkeyi gerçekten seven yurtseverlerin özelleştirmeye neden karşı olduğu bu olayda da gün yüzüne çıkmıştır.

2001 Yılı Özelleştirme Takvimi
 

Kaynakça

“2001 Yılı Özelleştirme Programı”, Hürriyet Gazetesi, 02.02.2001.

Kadir Sev, “Özelleştirmeni Sefaleti”, Sol Haber, 22.02.2012.

“Özelleştirme: Devletin Çözülmesi”, Sol Haber, 31.10.2021.

www.groups.google.com   Son Erişim Tarihi: 10.02.2022.

Süleyman Yaşar, “Özelleştirmede Rekor Türkiye’nin”, Sabah, 31.10.2013.