Dün önüme IPSOS’un çok çarpıcı bir araştırması geldi.
Adı IPSOS olunca öyle kenara koyacağınız bir araştırma değil bu.
Dünyanın en önemli piyasa araştırma şirketlerinden birisinin verdiği rakamlar.
Bu yılın haziran ayında yapılan son saha araştırması.
Ve bu araştırmada Türkiye sosyal tarihinde belki de ilk defa çok radikal bir değişime tanık oluyoruz.

HAYATINIZ BOYUNCA HİÇ İÇKİ
İÇTİNİZ Mİ? YÜZDE 52,6 “EVET”

18 yaş üzerindeki Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına şu soru sorulmuş:
(*) “Hayatınız boyunca hiç içki içtiniz mi?”
Verilen cevaplar şöyle:
(*) YÜZDE 52,6: “Evet içtim.”
Yani 18 yaş üzeri her 2 Türk vatandaşından biri “Alkollü içki içmiş.”
Ama asıl önemli sonuç şu.

BEŞ YIL ÖNCE BU SORUYA
EVET DİYENLER YÜZDE 40’tı

Bundan 5 yıl önce bu soruya “Evet içtim” cevabı veren insan oranı yüzde 40’tı.
Demek ki son 5 yıl içinde “İçki içtim” diyen insan sayısı 10 puan birden artmış.
Peki bunların sayısal karşılığı ne? Yani bu ülkede 18 yaş üzerinde kaç insan “Hayatında alkol içtiğini” söylüyor?

İÇKİ İÇTİM DİYEN İNSAN
SON 5 YILDA 8 MİLYON ARTTI

(*) 27,5 MİLYON KİŞİ: Evet, Türkiye’de yaşayan 27,5 milyon kişi “Alkollü içki içtiğini” söylüyor.
(*) Beş yıl önce aynı soru sorulduğunda “Evet içtim” diyen insan sayısı 19,7 milyondu.
Yani son 5 yıl içinde Türkiye’de içki içtiğini söyleyen insan sayısı 8 milyon artarak, “Hayır içmedim” diyen insan sayısını geçti.
Durun, bitmedi.
Daha da çarpıcı bir gelişme var.

SON 3 AYDA İÇKİ İÇTİM
DİYENLER 700 BİN KİŞİ ARTTI

Yukarıdaki soruya bakıp “Canım, hayatında bir kere içip denemiş olanlardır” deyip geçebilirsiniz.
IPSOS şu önemli soruyu da sormuş:
(*) “Son 3 ayda içki içtiniz mi?”
(*) Son 3 ayda hayatında bir kere de olsa içki içenler de 700 bin kişi arttı.
O zaman daha derin bir rakama bakalım.

DÜZENLİ İÇİYORUM DİYENLER
SON 5 YILDA 3,5 MİLYON KİŞİ ARTTI

Düzenli olarak içki içenlerin oranı nedir ve o oranda ne gibi değişiklik oldu?
(*) 18 yaş üzeri nüfusta alkollü içki tüketenlerin oranı da son 5 yılda %28’den %33’e yükseldi.
Kaç kişidir bunlar?
(*) Düzenli olarak alkollü içki tüketenlerin sayısı 5 yıl önce 13,8 milyon kişiydi. Bu yıl 17,3 milyon kişiye yükseldi.

MERAK ETTİĞİM SORUYU DÜNYANIN EN BÜYÜK İÇKİ ŞİRKETİNİN TÜRKİYE GENEL MÜDÜRÜNE SORDUM

IPSOS’tan öğrendiğim bu çok çarpıcı rakamlardan sonra şunu merak ettim:
Türkler ne içiyor? Ne kadar içiyor?
Bunu en iyi öğrenebileceğim iki kaynaktan biri “Diageo Türkiye’nin” Genel Müdürü Bahar Uçanlar’dı, onunla buluştum.
Diageo, dünyanın en büyük alkollü içki şirketi.
Bütün dünyaya yayılmış muazzam bir içki ağı var.
Yıllık geliri 20 milyar dolardan fazla.
Girdikleri her pazarda birçok üründe pazar lideri durumundalar.

EN BÜYÜK İÇKİ ŞİRKETİNDE
TÜRK KADINLARININ YÜKSELİŞİ

Ondan tüketimle ilgili bazı bilgiler aldım ama beni daha çok etkileyen, Diageo’da çalışan Türkler ve özellikle Türk kadınlarla ilgili bilgiler oldu.
Diageo içinde üst düzey Türk yönetici sayısı son yıllarda çok arttı.
Mesela bütün Avrupa bölgesinin hukuk direktörlüğüne Meltem Azbazdar getirildi.
Büyük Britanya İnsan Kaynakları Direktörü görevinde yine bir Türk kadını var: Birsen Çevik Akgünlü.

EN BÜYÜK 8 VİSKİ MARKASININ
BAŞINDA BİR TÜRK KADINI

İskoçya bölgesinde çok ünlü bazı viski markalarının üretildiği Cameronbridge Distillery’nin iş geliştirme müdürü yine bir Türk kadını: Duygu Beypınar.
Diageo Brezilya’nın finans ve dijital dönüşümünün başında da Özlem Yeşildere var.
Yukarıda yazdığım gibi Diageo’nun Türkiye Genel Müdürü Türk kadını.
Polonya Diageo’nun başına da genel müdür olarak Serkan Solmazer getirildi.
Bunun dışında önemli dış görevlerde 19 Türk yönetici daha var.

MİLLİ İÇKİMİZ HÂLÂ
RAKI MI YOKSA VİSKİ Mİ

Tekrar iç tüketime döneyim.
Bahar Uçanlar’dan aldığım bilgiler de çok şaşırtıcıydı.
Onun da adını hemen koyayım.
Bir zamanlar Türkiye İşçi Partisi milletvekiliyken, Çetin Altan’a viski içtiği için neredeyse “komprador” derlerdi.
Şampanya ile birlikte zenginliği simgeleyen içki şimdi ortalama Türk’ün içkisi haline geliyor.
Milli içkimiz hâlâ rakı ama birkaç yıl içinde onun yerini viski alırsa hiç şaşırmayalım.
Buyurun, size 2020’den bu yana kaç litre rakı, kaç litre viski içmişiz ve en önemlisi bu nasıl bir gelişme göstermiş?

VİSKİ TÜKETİMİ 4 YILDA
17 MİLYON LİTRE ARTTI

(*) 2020: VİSKİ 13.622.361 litre; RAKI 30.379.327 litre
(*) 2021: VİSKİ 19.910.796 litre; RAKI 37.472.399 litre
(*) 2022: VİSKİ 22.779.728 litre; RAKI 38.510.052 litre
(*) 2023: VİSKİ 28.653.486 litre; RAKI 41.884.555 litre
(*) 2024: VİSKİ 34.738.642 litre; RAKI 39.832.627 litre

RAKI TÜKETİMİ YÜZDE 31,
VİSKİ YÜZDE 155 ARTTI

Bu gelişmeye bakarsak, son 5 yılda Türkler “rakıcılıktan”, “viskiciliğe” doğru bayağı mesafe katetmiş.
Rakı tüketimi 2020’den 2024’e yüzde 31 artarken, viski tüketimi yüzde 155 artış göstermiş.
Yılda kaç litre rakı ve viski içtiğimizi öğrendik.
Peki bira, şarap, tekila, votka, cin ne durumda?

MUHAFAZAKÂR ARKADAŞ RAHAT OL:
KESİNLİKLE ŞARAPÇI BİR MİLLET DEĞİLİZ

(*) Bira tüketimi de yılda 900 milyon litreden 1,2 milyar litreye çıkmış.
(*) Şarap ise, Avrupa ülkeleri ile karşılaştırdığımızda belki de en geri olduğumuz içki… Köpüklü şarapla birlikte yılda 73 milyon litre şarap tüketiyoruz. Yani kesinlikle şarapçı bir millet değiliz.

VOTKADA BÜYÜK HABER: DÜNYANIN EN ÇOK SATAN MARKASI ARTIK TÜRKİYE’DE DE ÜRETİLİYOR

(*) Yılda 18 milyon litre votka tüketiyoruz ama Türkiye açısından bu konuda büyük bir başarı hikayesi var.
(*) Diageo Türkiye, dünyanın en çok satan votka markasını (Smirnoff) Türkiye’de üretmeyi başardı.
Bu da Türkiye’de TEKEL döneminden gelen rakı “damıtım” uzmanlığının sağladığı bir başarı.

KADINLARDA CİN VE TEKİLA’NIN
ÖNLENEMEZ YÜKSELİŞİ

(*) Yükselen içkiler ise tekila ve cin.
Özellikle kadınlar arasında bu iki içki son yıllarda yükseliyor.
8 milyon litre cin, 2,5 milyon litre tekila tüketiyoruz yılda.

BU YIL DEVLET İÇKİDEN
170 MİLYAR TL ÖTV ALACAK

Şu rakamlar da ilginç.
Türkiye’de devletin topladığı verginin yüzde 1,44’ü alkollü içkilerden alınan vergiden geliyor.
2024 yılında alkollü içkiden alınan ÖTV 104,9 milyar TL’ydi.
2025’te bu rakamın 170 milyar TL olması bekleniyor.

SON 5 YILDAKİ BU ÇARPICI
GELİŞMEYİ NASIL OKUYACAĞIZ

Geçen hafta yeni bir anketin sonucunu yazmıştım.
Türk halkına “Ülkenizin hangi ülkelere benzemesini istersiniz?” diye sorulduğunda yüzde 70’i “Batı ülkeleri” cevabını veriyor.
“Müslüman bir ülkeye benzemesini istiyorum” diyenlerin oranı sadece yüzde 6.

DEVLET ALKOLİZMLE MÜCADELE
ETMELİ AMA BU YASAKLARLA OLMAZ

Samimi görüşüm şudur:
Devlet alkol tüketimini asla teşvik etmemeli, hatta onunla mücadele etmelidir.
Hep yazıyorum, böyle bir mücadelede bana görev düşerse seve seve yaparım.
Ama söylediğim bir şey de şu:
Alkol tüketimini zorlama ile, hayat tarzına baskı ve yasaklarla önleyemezsiniz ve önlemeye de kalkmamalısınız.
Bunlara karşı en iyi mücadele biçimi, özgürlük, eğitim, adalet ve şefkattir.