PAZAR MEKTUBU
 
ERTUĞRUL ÖZKÖK
 
Bu fotoğraf dün akşam Türkiye saati ile 21’de, aynı saniyelerde iki Instagram hesabından paylaşıldı.  
Fotoğrafta gördüğünüz iki kişiyi size tanıtmam hiç gerekmiyor.
Biri Portekizli futbolcu Cristiano  Ronaldo.
Öteki Arjantinli futbolcu Leonard Messi…
Fotoğraf dünyanın en ikon markalarından Louis Vuitton için çekilmişti ve Dünya Kupası’nın başlamasına 24 saat kala paylaşılıyordu.
Bu fotoğrafın arkasından neler oldu size sayılarla anlatayım.
 
30 DAKİKA 5 SAAT VE 12 SAAT
SONRA KAÇ KİŞİ LİKE’LADI
 
(*) 30 DAKİKA SONRA Aradan daha 30 dakika geçmeden Ronaldo’nun Instagram sayfasındaki bu fotoğraf 10 milyon kişi tarafından beğenilmişti..
(*) 4 SAAT 47 DAKİKA SONRA Türkiye’de saatler 01.47’i gösterirken, yani fotoğrafın paylaşılmasından  4 saat 47  dakika sonra uykuya dalarken gördüğüm rakamlar ise şunları:
(*) Ronaldo’nun ‘Cristiano’ adlı resmi sayfasında 20 milyon 304 bin 426 kişi tarafından ‘Like’ almıştı.
Altında 272 bin 948 yorum vardı.
(*) Messi’nin ‘leomessi’ adlı resmi sayfasında ise 16 milyon 843 bin 985 like vardı…
Altındaki yorum sayısı ise 216 bin 700’di…
 
AYNI KARE İLK 12 SAATTE
60 MİLYON LİKE ALDI
 
(*) SABAH SAAT 09.00: Sabah 9.30’da uyandığımda ise Cristiano’nun ‘Like’ları’  30 milyona yaklaşmıştı.
Buna Portekizli futbolcunun “Ronaldo” ismiyle açılan ikinci resmi sitesindeki 8 milyon like’ın da eklerseniz bu rakam 38 milyon ediyor.  
Messi’ninkiler ise 22 milyonu geçmişti.
Özetlemek gerekirse, bu iki sayfada paylaşılan aynı fotoğraf, aradan 12 saat geçtikten sonra 60 milyondan fazla insan tarafından ‘Beğenilmişti..’
 
BU FOTOĞRAF 12 SAATTE
1 MİLYAR KİŞİNİN CEBİNE ULAŞTI
 
 
Bunlar sadece a. Saatlerde bu fotoğrafı beğendiğini söyleyen insanların sayısı.
Peki bu fotoğraf 12 saat içinde kaç kişinin cep telefonuna ulaştı?
İşte orada karşımıza inanılmaz bir rakam çıkıyor.
(*) Ronaldo’nun resmi sayfasının takipçisi sayısı 498 milyon.
Messi’nin ki ise 375 milyon.
İkisini toplarsanız, 873 milyon yapıyor.
Buna Ronaldo’nun ikinci resmi sayfasının 24 milyon takipçisini de eklerseniz bu sayı 900 milyonu geçiyor.
Yuvarlayarak söyleyelim.
Bu fotoğraf 12 saat içinde tam 1 milyar insanın cebine ulaştı.
Araştırmadım ama sosyal medya tarihinde bir rekor olabilir.
 
LOUIS VUITTON’UN 2008 MARC JACOBS
KOLEKSİYONUNDA BERİ EN BÜYÜK İŞİ
 
Dün akşam saat 21.30 civarında fotoğrafı ilk gördüğümde hissettiğim şey şu oldu.
Olağanüstü bir fotoğraf.
Louis Vuitton bana göre, Marc Jacobs’a yaptırdığı ve artık sanat tarihine geçmiş olan 2008 sezonu koleksiyonundan beri ilk defa bu kadar güzel bir şey yapıyordu.
Ama sayılara vurduğumuz zaman bu onunla  karşılaştırılamayacak kadar büyük bir şeydi.
 
İFADESİZ MESSİ’YE BU
SAHİCİLİK NASIL VERİLDİ
 
(*) Fotoğrafta her iki futbolcunun yüzlerindeki ifade onlardan bekleyemeyeceğimiz kadar sahici ve güzel.
Her ikisinin karakterini çok güzel anlatıyor.
Attığı en kritik gollerden sonra bile sevinemeyen Messi’nin yüzüne bu ifade nasıl verildi şaşırdım.
(*) Oynadıkları satranç oyunun gerektirdiği dikkat duygusu inanılmaz bir biçimde görüntü haline getirilmiş.
(*) Messi’nin kol dövmeleri, Ronaldo’nun yandan çizgili post punk saç kesimi her ikisine de küresel bir “Zeitgest” veriyor.
(*) Satrancı Louis Vuitton bir çantanın üzerinde oynamaları, zaten ikonalaşmış ürünü, şimdi de sayılarla ölçülemeyecek yeni bir dünyaya  taşıyor.
 
ORTEGA Y GASSET’İN ARİSTOKRASİSİNİ
HATIRLATAN GÜZEL BİR İŞBİRLİĞİ
 
Güzel bir işbirliği ve ortaklık var.
Louis Vuitton iki sporcuyu popüler alemden daha yukarda bir yerde taşıyor.
İki futbolcu ürünü “Kamusal alana” sokuyor.
Hani ünlü İspanyol filozofu Ortega Y Gasset’nin  sözü vardı ya…
‘Senin gibi aristokrat bir felsefecinin bir bulvar gazetesinde yazması nedir’ diye soluduğunda verdiği şu cevap:
“Bu gazete bana kamu meydanında bir aristokrat olarak volta atma imkanı veriyor…”
Kramponlarını giymiş bir Louis Vuitton…
Zamanın yepyeni ruhunu bu iki bedende çok iyi seyrediyorsunuz.
 
 
BU FOTOĞRAF İÇİN
KAÇ PARA ALDILAR.
 
Eminim önümüzdeki saatlerde günlerde bu fotoğrafın çok ayrıntılı hikayelerini okuyacağız.
Özellikle New York Times’ınkini merakla bekliyorum.
Kaç Para aldılar? Nasıl ikna edildiler…
Çekimler nasıl ve nerede yapıldı? Başka kareler var mı…
Merakını samimi şekilde itiraf edebilen herkesin merak edeceği sorular bunlar ve eminim cevaplarını bulacağız.
 
 
KRALİÇE ELİZABETH’E ‘BİRAZ DAHA
SOYUNAMAZ MISINIZ’ DİYEN KADIN
 
Fotoğrafı, dünyanın hiç şüphesiz en önemli fotoğrafçılarından Annie Leibowitz çekti.
Kimdir Annie Leibowitz?
Amerikalı bir fotoğrafçı. Kariyerine dünyanın en ünlü müzik dergisi ‘Rolling Stone’da’ başladı.
John Lennon’un öldürülüşünden 5 saat önce çektiği son fotoğrafı dünya fotoğraf tarihine geçti.
John Lennon ve Yoko Ono’nun birbirine sarılmış çıplak fotoğrafı onun eseri.
Aynı zamanda Rolling Stones Grubunun turne fotoğrafçısı.
O fotoğraflardan yaptığı dev albüm Thachen tarafından yayınlandı.
Aynı zamanda Kraliçe Elizabeth’in de fotoğraflarını çekti.
Belki de hayatı boyunca ilk ve son kez ona, ‘Biraz daha az giyinik bir fotoğrafınızı çeksem’ diyebilecek kadar da skandaldan korkmayan bir sanatçı.
Sanat ve edebiyat alanının büyük teorisyeni Susan Sontag’ın  ‘Friendi’(Arkadaş) , hatta “Partner’i”(Birlikte olduğu)    hatta “Lover’ı’ (Aşkı)
Henri Cartie Bresson ekolünün son temsilcilerinden.
Onun kamerası da bu kareyi, dünya müzelerinin başköşesine taşıyacak kadar kuvvetli.
 
RONALDO VE MESSİ KATAR
EMİR’İNDEN ROL MU ÇALDI
 
Gelelim olayın spor boyutuna.
Tarihin en tartışmalı Dünya Futbol Şampiyonası bu akşam Katar’da başlıyor.
Ama kabul edelim ki, açılışı Katar Emiri değil, bu kare yaptı.
Ronaldo ve Messi ondan rol çaldı yani ve çok da iyi oldu.
Bu kare neyi temsil ediyor?
“Bir dönemin sonunu mu?”
Yoksa “Yepyeni bir dönemin açılışını mı…”
Çünkü bu Dünya Kupası tarihin gelmiş geçmiş en popüler en ikonlaşmış iki futbolcusunun son turnuvası olacak.
 
1969 VEYA  2016 GİBİ FUTBOUN
LANETLİ BİR YILI MI OLUYOR
 
Popüler tarihte bazı “Lanetli yıllar” vardır…
Mesela 1969…
Dünya pop müzik tarihinin en devrimci ve popüler bazı isimleri o yıl öldü.
Jimi Hendrix, Jim Morrison, Janis Joplin, Brian Jones ve başkaları.
Hepsi de 29 yaşındaydı.
Böyle bir yıl da 2016 oldu.
O yıl şu popüler kişileri kaybettik.
Davd Bowie, oyuncu Alan Rickman, ünlü mimar Zaha Hadid, Marvel karakterlerinin yaratıcısı Harper Lee, Leonard Cohen ve futbol dünyasında paradigma değiştiren Johann Cruyff, Muhammed Ali ve Prince…
Böyle yıllara “Lanetli” denilebilir mi?
 
BBC 2016 YILINDA KAÇ
ORBİTUARY  YAYINLADI
 
New York Times bu soruya cevap vermek için “BBC’nin “Önceden hazırlanıp yayınlanmış” orbituary’lerini (Ölüm portrelerini) incelemiş.
İngliz yayın kuruluşu 2012 yılının Ocak-Mart döneminde sadece 5 ünlünün önceden hazırlanmış ölüm sonrası portresini yayınlamış.
Bu rakam 2013’de 8; 2014’de 11, 2015’de 14 olmuş.
Ancak 2016 yılında bu rakam birden 24’e fırlamış.
Bugün başlayacak olan Dünya Kupası da acaba böyle “Lanetli bir yıl mı?”
 
BU KUPADA HANGİ DEVLER
KRAMPONLARINI ÇIKARIYOR
 
Hem evet hem hayır diyebiliriz.
Hayır, çünkü bu yılın olayı ölümler değil.
Evet, çünkü bu yıl dünyanın top futbolcusunun son Dünya kupası olacak.
Ronaldo- Messi fotoğrafı işte bunu anlatıyor.
Çünkü dünyanın gelmiş geçmiş en popüler, en ünlü, en ikonlaşmış iki futbolcusu bu ay Dünya kupalarına veda ediyor.
Sadece onlar mı?
Bu dünya Kupası büyük ihtimalle şu küresel ikonların da son turnuvası olacak.
Luka Modric, Thiago Silva, Daniel Alves, Manuel Meuer, Thomas Müller, Jordi Alba, Angel di Maria, Luis Suarez, Edinson Cavani, Eden Hazard ve Antoine Griezman.
Yani dün gece saat 21’de yayınlanan bu kare, futbolun bu güne kadarki en parlak çağının sonunu ilan ediyor.
 
BU KARE GELENEKSEL MEDYA
TARİHİNDE DE BİR SON
 
Ancak bu karenin sonunu ilan ettiği tek şey bu değil.
Bu kare aynı zamanda dünya medya tarihinde de “Geleneksel medya reklamcılığının” trajik sonunu anlatıyor.
Düşünün, bugün hangi gazete, hangi televizyon hangi dergi 12 saat içinde yeryüzünde yaşayan her 8 insandan birinin cebine ulaşabilir?
Medyanın demir kanunları artık değişti.
O nedenle bu akşam başlayacak olan Dünya Kupası’nı ilgiyle izleyin.
Rusya’dan sonra Katar’da yapılan bu kupa belki de FİFA’nın da sonu olacak.
Çünkü bu kupa futbolda “İnsan Hakları”, “Demokrasi”, “Kadın eşitliği ” konusundaki ideallerin de kramponlarını çıkarıp sahalara
veda ettiği hüzünlü bir tören  haline geliyor.