İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun siyasi kanadı olarak bilinen Sinn Fein, Kuzey İrlanda'da tarihi bir seçim zaferi elde etti. Sinn Fein'in Kuzey İrlanda lideri Michelle O'Neill başbakan olabilir. İrlanda'nın birleşmesini savunan Sinn Fein seçimlerde elde ettiği zaferle bölgede neredeyse bir asır sonra ilk kez başbakan çıkarma olanağı elde etti. Peki İranda’nın birleşmesine giden yolda ne gibi tehlikeler var?

SINN FEIN HAREKETİ NEYİ SAVUNUYOR

            Adı “Yalnız Başımıza” anlamına gelen parti, 20. yüzyıl başlarında İrlanda yönetimi için yürütülen kampanya sırasında kuruldu. Katolik güney, 1921’de İngiltere’den bağımsızlığını kazanmasından sonra çoğunluğu Protestan olan Kuzey İrlanda’da İngiltere’nin hâkimiyetine karşı başkaldırdı. 1980’lerde “Armalite and the Ballot Box” adı verilen strateji ile güneydeki seçimlere itiraz etmeye başladılar. Bugün, yüksek hükümet harcamaları, daha iyi konutlar ve zenginlerden daha fazla vergi alınması ve resmi emeklilik yaşını düşürmek için mücadele ediyorlar. Milliyetçi merkez sol bir partidir.

BEŞ YIL İÇİNDE REFERANDUM

            İngiltere’nin adadaki hâkimiyetine mücadele etmek için kurulan İrlanda Cumhuriyetçi Parti, adadaki enflasyonist baskıya rağmen adanın bağımsızlığına karşı olanları susturdu. Örgütün başkanı Mary Lou McDonald beş yıl içinde bağımsızlık referandumuna gidileceğini bildirdi. Bilindiği üzere adada Protestanlar ile Katolikler arasında iç savaş yaşanmıştı.(1969-1998) Bunun nasıl gerçekleşeceği hâlâ muamma olarak görülmekte.

İNGİLTERE TEDİRGİN

            İç savaş sonrası 1998’de uzlaşı sağlandı. İrlanda Cumhuriyeti Kuzey İrlanda’daki hak iddiasından vazgeçti. Cumhuriyetçiler İrlanda’da sınırın kaldırılması gerektiğini savunuyor. Sendikacılar ise İngiltere’den ayrılmaya soğuk bakıyor. Hem Kuzey hem de Güney’in oylarıyla birleşme sağlanabilir. İngiltere ise bir eyaletinin kendisinden kopması ihtimalinden dolayı tedirgin durumda olduğunu söyleyebiliriz. The Guardian’ın yazarı Fintan O’Toole’ye göre, 1998’deki sembolik umut uzun vadede gerçekleşebilir.

SINN FEIN LİDERİ: İNGİLTERE BİZİ KULLANDI

            Sinn Fein lideri Mary Lou McDonald Boris Johnson’un Brexit görüşmelerinde Kuzey İrlanda’yı piyon olarak kullandığını iddia etti. Rakibi sendikacı DUP yetkililerinin de İngiltere ile ortaklık içinde olduğunu belirtti. Mc Donald AB ile pazarlıkta ticaret anlaşmaları ile ülkelerinin onurunun kırıldığını söyledi. Bu durum Kuzey İrlandalı seçmenlerde milliyetçi duyguların artmasına yol açtı.

BREXİT CUMHURİYETÇİLERE YARADI

                    Ülkede Katolik nüfus gittikçe çoğalıyor. Katolikler milliyetçi solu destekliyor. Avrupa Birliği’nden yanalar. Ancak paradoksal olarak Cumhuriyetçilerin önünü açan Brexit oylaması oldu. Brexit oylamasında İrlanda’nın yüzde 55’i Avrupa Birliği’nde kalma yönünde oy kullanmıştı ama İngiliz yetkililer İrlanda’nın taleplerini ciddiye almadı. Bu durum tepkiye yol açtı. Demokratik Birlik Partisi’nin (DUP) söylemleri ayrılıkçı eğilimlerin güçlenmesine neden oldu. Boris Johnson’un İngiltere ve Kuzey İrlanda arasındaki gümrük kontrollerini sıkılaştırması ve AB’yi Kuzey İrlanda üzerinden tehdit etmesi ülkede huzursuzluğa yol açtı. AB’den ayrılmak Kuzey İrlanda’yı İngiltere’den izole etti. Fintan O'Toole, "Brexit devrimi kendi çocuklarını yiyip bitiriyor" diye özetliyor.

REFERANDUMA GİTMEK ZOR 

               Avrupa Birliği’ni savunan Sinn Fein hareketinin her ne kadar önü açılsa da bazı zorluklar karşısında neler yapacağı önceden kestirilemiyor. İngilizler tarafından 1921’deki bir mutabakata göre Kuzey İrlanda sonsuza kadar Protestan nüfus tarafından yönetilecekti. Ancak Kuzey İrlanda’nın referanduma gitmesi için halkın çoğunluğunun, İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü ve onayı ile olabilir. Yani birleşme için İngiltere hükümetinin çağrısı gerekli.

ÜLKE İNGİLTERE’YE BAĞIMLI 

               Engeller sadece kurumsal düzlemde değil. Aynı zamanda ülke ekonomisi İngiltere’ye bağımlı şekilde işliyor. Özellikle yoksul kesim İngiltere’den gelen sübvansiyonlarla ayakta kalabiliyor. Dublin halkı İngiltere’nin sunduğu ücretsiz sağlık sisteminden yararlanıyor.

DUP DESTEK VERMİYOR

               Sinn Fein’in  rakibi DUP, Sinn Fein'in Kuzey İrlanda'daki lideri Michelle O'Neill'in başbakan olması durumunda başbakan yardımcılığı için herhangi bir isim önermeyeceğini bildirdi. Böyle bir durumda bölgede herhangi bir hükümet kurulması mümkün olmayacak. DUP Başkan yardımcısı atama hakkına sahip. Yani hükümet kurma görüşmelerinin zor geçeceği öngörülmektedir. Sinn Fein, tarihi rakibi olan DUP’a kendisini dayatması bekleniyor. 

KATY HAYWARD: ÜLKEDE PARÇALANMA VAR

               Belfast’taki Queens Üniversitesi’nde siyaset profesörü Katy Hayward daha laik bir ülkede yaşamak isteyen partiler içerisinde parçalanmalar olduğunu belirtti. Sinn Fein’in ayrılık referandumunu hemen hayata geçiremeyeceğini iddia ediyor. Sinn Fein’in daha yetkin ve sağlam politikalar üretmeye ağırlık vereceğini bekliyor.