Türkiye’de ekonomi yönetiminin aldığı bazı kısıtlayıcı kararlar, kaçakları teşvik ediyor. Geçen hafta MHP’de üç milletvekili altın kaçakçılığı yaptığı iddiasıyla partiden uzaklaştırılırken, verirler kaçağın boyutunu ortaya koyuyor. Sadece bu yılın ilk 10 ayında 10 yıllık kaçak altın yakalandı.

50 ton kaçak

Ekonomim Gazetesi’nden Yener Karadeniz’in haberine göre, altın ithalatında geçen yıldan bu yana uygulanan kotanın kaçakta yol açtığı tahribatın boyutları belli olmaya başladı.

Son 10 yıllık ithalat ortalamasının 194 ton olduğuna dikkat çeken sektör temsilcileri, aradaki fark olan 50 ton için kaçağı işaret ederek, uluslararası piyasa ile kilogramda kimi zaman 5 bin doları aşan farkın ve müsadere usulünün uygulanmamasının kaçak girişi tetiklediğini söyledi.

Yakalanan toplam kaçağın yüzde 10’u

Her gün yeni bir kaçak altın haberinin duyulmasına rağmen yakalamaların toplam kaçağın yüzde 10’unu geçmediğini dile getiren sektör temsilcileri “başka sektörlerde kaçakçılık yapanların”, kârlı olduğu için bu alana yöneldiğine dikkat çekti.

10 ayda ‘10 yıllık’ kaçak altın yakalandı

Aylık kota miktarı 2023 yılında işlenmemiş altın ithalatının uzun dönem aylık ortalaması olan 8 tonun 1,5 katı olacak şekilde 12 ton olarak belirlenmişti. Gerekçe olarak da altın ithalatında yaşanan artışın cari dengeye olumsuz etkisi gösterildi. Zira, Borsa İstanbul’un Kıymetli Madenler Piyasası verilerine göre altın ithalatı 2022’de 264 tona, 2023’te ise 318 tona yükselmişti.

Ancak ilerleyen dönemlerde kota nedeni ile uluslararası piyasa ile kimi dönem kilogramda 5 bin doları aşan fiyat farkı, kaçak altının cazibesini artırdı ve ülkeye girişi hızlandı. Ticaret Bakanlığı verilerine göre bu yıl ocak-ekim döneminde 2 milyar 523 milyon TL’lik kaçak altın sınırlardan Türkiye’ye girmek üzere iken yakalandı. Bu değer 2015-2023 arasındaki 10 yıllık dönemde 1 milyar 465 milyon TL’ idi. Artışta yakalamalarda müsadere usulünün uygulanmaması da önemli bir etken olarak öne çıkıyor.

Müsadere, suçtan elde edilen malvarlığı değerlerinin veya suça konu olan eşyaların devlet tarafından el konulması anlamına geliyor. Ancak söz konusu yakalamalarda sadece 3-25 bin TL arasında idari para cezası uygulanıyor. Cezaların caydırıcı olmaması nedeniyle yurtdışından “kâr paylaşımı” yoluyla kaçak altın getirildiği de iddialar arasında…

‘Arada kalan 44 tonluk fark nereden geliyor?’

İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Mustafa Atayık, sektörün 30 yıllık ithalat verilerine göre yıllık altın hammadde kullanım ortalamasının 167 ton civarında olduğunu belirterek, “Eylül sonu itibariyle yapılan ithalat tutarı 88 ton, 30 yıllık Eylül sonu ortalama ise 132 ton. Aradaki fark ise 44 ton. Sektörümüz, tüm sıkıntılara rağmen çalışmaya ve üretmeye devam ettiğine göre, arada kalan 44 tonluk fark nereden geliyor? cevabı size bırakıyoruz” dedi.

Siyasette altın kaçakçılığı iddiası

Geçen hafta MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın, 3 milletvekilinin istifa dilekçelerinin kabul edildiğini duyurdu. Yalçın, istifaların içeriğiyle ilgili "Parti içinde devam eden bir inceleme..." demekle yetindi.

İstifa eden Isparta Milletvekili Hasan Basri Sönmez, Bolu Milletvekili İsmail Akgül ve Kilis Milletvekili Mustafa Demir hakkında altın kaçakçılığı yaptıkları iddiaları gündeme geldi.

İddiaları kimse yalanlamadı; yalanlanan tek konu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’ye konuyla ilgili görüntü gösterdiği iddiası oldu.

Altın kaçakçılığı yaptığı için MHP lideri Devlet Bahçeli tarafından partiden uzaklaştırıldığı ileri sürülen vekiller, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç'a soruldu. Tunç, "Yargımıza intikal etmiş bir adli soruşturma söz konusu değil" diye cevap verdi.