Futbola milyarlarca dolarlık yatırım yapan Suudi Arabistan’ın su gibi akıttığı paralar kimine göre çılgınca geliyor. Ülkenin petrolden başka geliri olmayınca akıllara “Acaba petrol sonrasına mı yatırım yapılıyor?” sorusunu da beraberinde getiriyor.

Riyad merkezli Al Hilal kulübü, 66 kupa ile Suudi Arabistan’ın en çok kupa kaldıran futbol takımı ve Asya Şampiyonlar Ligi’ni dört kez kazanan, bölgesinin en başarılı kulüplerinden. Al Hilal’in birçok taraftar için Neymar Junior’ın kulübe katıldığı 19 Ağustos 2023 yeni bir dönemin başlangıcı sayılıyor. Neymar’ın kulübe transferi şatafatlı bir törenle gerçekleştirildi. Töreni izleyen bir Al Hilal taraftarının BBC’ye yaptığı şu açıklama dikkat çekiyor: “Bu bizim için çok özel bir gün. Neymar bir yıldız. Onun sayesinde çok sayıda insan Al Hilal taraftarı olacak. Artık tüm Brezilya’nın bizi destekleyeceğini düşünüyorum. Kulüp her yerde tanınacak.”

BBC Türkçe’den Sameer Hashmi’nin “Suudi Arabistan, milyarlarca dolarlık futbol yatırımları ile neyi amaçlıyor?” başlıklı haberine göre, krallığın Suudi Arabistan’ı uluslararası bir futbol merkezi haline getirme projesi, Cristiano Ronaldo’nun Ocak ayında 400 milyon doların üzerinde olduğu söylenen iki buçuk yıllık bir anlaşmayla Al Nassr kulübüne gelmesiyle başlamış durumda. Sonrasında Suudi ligi için dikkat çekici bir yaz transfer dönemi başladı. Karim Benzema, Haziran ayında Real Madrid’den Cidde merkezli Al Ittihad’a transfer oldu. Sadio Mane, Riyad Mahrez, Jordan Henderson, N’Golo Kante gibi birçok şöhretli futbolcu, Avrupa liglerini Suudi Pro Ligi için bıraktı.

Suudi Pro Ligi, yaz boyunca yabancı oyuncuları transfer etmek için 900 milyon doların üzerinde harcama gerçekleştirirken İngiltere Premier Ligi’nin ardından en fazla harcama yapan ikinci lige dönüşmüş oldu. Bu arada söz konusu transfer için harcanan milyon dolarların içinde cazip maaşlar yer almıyor.

Suudi pro ligi direktörü hedef birazda ticari diyor!

Suudi Pro Ligi’nin operasyon direktörü Carlo Nohra bunun tek seferlik bir harcama olmadığını da belirtti. Nohra, ligi istenen hedeflere ulaşana dek yabancı oyuncuları çekmek için büyük bütçeleri harcamaya devam edeceklerini belirtirken, beliren ticari değeri de açığa çıkarma yolunda çalıştıklarını ifade ediyor:

“Amacımıza ulaşana kadar destek alacağız. Ama kendi mali büyümemizden sorumlu olmamızı ve tamamen hükümet sermayesine dayanmamamızı sağlayabilmek için kendi ticari değerimizi elde etmemiz önemli. Hedeflerden biri, Vizyon 2030’un bir parçası olarak Suudi halkına eğlenme olanağı sunmak ve aynı zamanda uzun vadede Suudi Pro Lig’in seviyesini yükseltecek yerel yetenekleri geliştirmek”

Futbola yatırımlarla imaj kurtarılıyor iddiası

Suudi Arabistan Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı ve futbol, Formula 1 ve golf de dahil olmak üzere spora milyarlarca dolar yatırım gerçekleştirdi. Bu durumu kimileri, Suudi Arabistan’ın zayıf insan hakları sicilini örtbas etmek için göz boyama olarak yorumluyor. Öte yandan Suud Krallığının tek amacının imajını düzeltmek ve itibarını kurtarmak derdinde olduğunu iddia edenler de var.

Fransa’nın başkenti Paris’teki Skema Business School’nun Spor ve Jeopolitik Ekonomi Profesörü Simon Chadwick, başka ülkelerin de spora “yumuşak güç” gayeli yatırımlar gerçekleştirdiğini savundu. Profesör Chadwick iddiasını şu ifadelerle anlattı:

“Bu, Suudi Arabistan’ın siyasi cephanelerinden bir tanesi. Küresel çapta insanların kalplerini ve zihinlerini kazanmak için uluslar arasında yapılan bir yarışmadan bahsediyoruz. İngiltere, ABD, Fransa, Hindistan ve diğer birçok ülke bunu uyguladı. Şimdi Suudiler de aynısını yapıyor.”

Petrol sonrasına yatırım mı?

BBC’nin aynı haberinde Suudi Arabistan Krallığının yaptığı çılgınca harcamaların arkasında, petrol gelirlerinin azalmaya başlamadan önce ekonomisini yeniden şekillendirme stratejisinin de bulunduğu belirtildi. Mevcut Suudi Gayrisafi Yurt İçi Hasılası’nın, yani GSYH’sinin %40’ından fazlasını oluşturuyor.

“Vizyon 2030” hedefi Suudi Arabistan için önemli proje ve içerisinde büyük ölçüde sporu barındırıyor. Krallığın fiili yöneticisi Veliaht Prens Muhammed bin Selman tarafından yürütülen, ekonomiyi çeşitlendirme programının da yer aldığı Vizyon 2030 projesinde endüstriler oluşturarak ve istihdam yaratarak ülkenin fosil yakıt gelirlerine bağımlılığından kurtulması hedefleniyor.

Suudi Arabistan’ın futbola yaptığı yatırımın, özellikle petrol sonrası sonuçlarına dair kesin bir değerlendirmek yapmak mümkün değil fakat görünen o ki futbol merkezi olma yönünde ciddi adımlar atıyor. Aslında Suudi Arabistan hem para kazanayım hem de kariyer yapayım demektedir.