Kanal İstanbul ve bir ülkenin intiharı

Naim Babüroğlu

10 Ağustos 1920... Padişah Vahdettin’in isteği üzerine, Osmanlı Heyeti Sevr Antlaşması’nı imzalar. Sevr ile, Osmanlı Devleti tarih sahnesinden siliniyordu.

★★★

Ve Üç Mustafa... Mustafa Kemal, Mustafa Fevzi, Mustafa İsmet... Türk Milleti’nin idam fermanını, Sevr’i çöpe atarlar.

★★★

Sıra, Lozan Barış Antlaşması’na gelir. Sevr, son Türk devletinin sonuydu. Lozan ise, yeni bir Türk devletinin doğuşu...

★★★

Ancak, Lozan’da çözülemeyen konulardan biri, Boğazların tümüyle egemenlik altına alınamamasıydı.

★★★

“Boğazlar” sözcüğü; İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı’nı kapsar.

★★★

20 Temmuz 1936... Atatürk’ün stratejik öngörüsüyle, Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzalanır. Böylece, Türkiye’nin Boğazlar üzerindeki tam egemenliği sağlanır.

★★★

Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne göre... Ticaret gemilerinin Boğazlardan geçişinde, tam bir serbestlik sağlanır. Türkiye tarafsız ve savaş dışında ise, savaşan ülkelerin savaş gemileri Boğazlardan geçemez. Türkiye, bir savaşa girerse veya yakın bir savaş tehlikesi ile karşılaşırsa, Boğazların kullanılması tümüyle Türkiye’nin takdirindedir.

★★★

Montrö, Boğazların Türk kilididir. Montrö, Lozan’ı tamamlayan muhteşem bir diplomatik başarıdır. Montrö ile Karadeniz, bugüne kadar barış denizi özelliğini korumuştur.

★★★

Mesela... Rusya-Ukrayna savaşına rağmen, Karadeniz savaş alanına dönüşmemişse bu Montrö sayesindedir.

★★★

ABD, İngiltere, Fransa ve NATO uzun yıllardır, kısıtlama olmadan savaş gemilerini Karadeniz’de bulundurmak isterler. Montrö’yü esnetmek için adımlar atarlar. Böylece, hem Rusya’yı güneyden kuşatmak hem de Karadeniz’in kontrolünü ellerinde bulundurmayı hedeflerler.

★★★

ABD, her fırsatta Montrö’yü kendi lehine çevirmek ister.

★★★

Gel zaman git zaman... 27 Nisan 2011... Dönemin Başbakanı, Kanal İstanbul Projesi’ni açıklar.

★★★

Kanal İstanbul; Karadeniz’i, Marmara Denizi’ne bağlayacak yapay su yolu projesidir. Kanal İstanbul’la, Avrupa yakası ikiye bölünecek... Asya ile Avrupa arasında, İstanbul Boğazı’yla Kanal arasında bir ada oluşacak...

★★★

Kanal İstanbul için, ileri sürülen amaç, İstanbul Boğazı’nda gemi trafiğinin yoğunluğuydu. Oysa, gemi trafiğinin son 14 yılda yaklaşık yüzde 30 azaldığı ortaya çıkıyor. Yani, Boğaz trafiğine olumlu bir katkısı yok...

★★★ 

Dünyada, su kanalları neden yapılır? Yoldan, zamandan ve yakıttan tasarruf etmek için...

★★★

Yani... Kanal İstanbul’un, İstanbul Boğazı’ndan daha kısa olması gerekiyor. Gerçekten kısa mı?.. Tersine... İstanbul Boğazı’ndan yaklaşık 15 km daha uzun.

★★★

Peki... Kanal İstanbul Projesi gerçekleşirse ne olur?

★★★

Kanal İstanbul, su kaynağı Terkos ve Sazlıdere bölgelerinden geçiyor. Terkos Gölü İstanbul’un yüzde 20; Sazlıdere Barajı yüzde 10 su ihtiyacını karşılıyor.

★★★

Türkiye, 2030 yılından sonra su kıtlığı yaşayacak ülkeler arasında. Su savaşları kapıda... Normal şartlarda, böyle bir ülke ne yapar? En azından, su kaynaklarının korur.

★★★

Soru şu: Su kıtlığı kapıdayken, var olan su kaynaklarının yok edilmesi tehlikesinin mantıklı ve açıklanabilir cevabı nedir? 

★★★

Bitmedi... Yaklaşık, 200-400 bin ağacın yok olacağı belirtiliyor.

★★★

Bitmedi... ÇED raporuna göre, yaklaşık 134 milyon metrekare tarım arazisi etkilenecek. Beyoğlu ilçesinin yaklaşık 16 katı büyüklüğünde...

★★★

Gıda kıtlığına doğru hızla giden bir dünyada... Tarım arazilerinin korunması gerekirken... Arap çölleri ağaçlandırılırken, çöller tarım alanına dönüştürülürken, betonu tercih eden bir ülkenin hedefi nedir?

★★★

Bitmedi... Kanal İstanbul, birinci derecede deprem kuşağında yer alır. Depremde, büyük risklerle yüz yüze kalma tehlikesi var.

★★★

İstanbul, zaten nüfus yoğunluğu nedeniyle yaşanamaz bir kent oldu. Kanal İstanbul çevresinde, yeni yerleşim alanlarının açılmasıyla 1-2 milyonluk bir nüfusun artışı söz konusu. Bu da, zaten can çekişen bir İstanbul’u yok edecek bir adım değil mi?

★★★

Boğazlardan gemilerin geçişi, zaten ücretsiz. 

★★★

Ve geldik, asıl büyük tehlikeye... Montrö Boğazlar Sözleşmesi...

★★★

Kanal İstanbul, yapay bir su yolu olduğundan, Montrö Boğazlar Sözleşmesi kapsamı dışında kalacak. Özellikle ABD, İngiltere, Fransa ve NATO’nun savaş gemileri Kanal İstanbul’u, İstanbul Boğazı yerine kullanmayı tercih edeceklerdir.

★★★

Bu durumda... Karadeniz, çatışma alanına dönüşür. Türkiye’nin, Montrö ile Boğazlar üzerinde sağlanan tam egemenliği tartışmaya açılır.

★★★ Özetle... Kanal İstanbul, Montrö’yü zayıflatır. Türkiye’nin kilit rolünü ve konumunu olumsuz etkiler.

★★★

Ve, sıra... Lozan Barış Antlaşması’na gelir...

★★★

Sonra... Sonrası, Sevr’e gelir...

★★★

Türkiye, stratejik sorunlarla uğraşırken... BEKA (varoluşsal) sorunu yaşarken... Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ni tartışmaya açacak, bir projenin gündeme getirilmesi... Bir ülke intihar eder mi, sorusunun cevabıdır...

★★★

Evet... İntihar eder...