Bir yıl önce Londra’da, dünyaca ünlü Harrods Mağazası’nın tam karşısında, 30 metreye yakın vitrini olan bir mekân dikkatimi çekmişti.
Yeni bir mağazanın hazırlanmakta olduğu anlaşılıyordu ve Londra’daki Türk yatırımcıların dilindeydi.
Önüne bir inşaat perdesi çekilmişti.
Üzerinde fesli bıyıklı bir amblem vardı.
Yanında da bir yazı:
“Hafız Mustafa…”
YILLIK KİRASI 1 MİLYON
POUND OLAN DEVASA MEKÂN
Adını ilk defa duyuyordum. Meğer çok eski bir Türk şekerleme markasıymış.
İnceleyip üzerine bir yazı yazmıştım.
İki hafta önce Londra’ya gittiğimde baktım açılmış.
İçi tıklım tıklım doluydu.
Özel olarak gidip gezdim. İzlenimlerimi ileride yazacağım.
Buradaki yatırımcılardan öğrendiğime göre yılda 1 milyon pound kira ödüyorlarmış.
HARRODS’UN YAN KÖŞESİNDE
İKİNCİ BİR TÜRK TATLICISI
Ancak bu defaki gidişimde yeni bir isim daha keşfettim.
Yine Harrods Mağazası’nın hemen yan köşesinde bir başka Türk şirketinin adı vardı:
“Cafer Erol…”
Onun adını daha önce işitmiştim ve çok merak ediyordum.
Kadıköy Balıkçılar Pazarı’ndaki mağazalarının adını çok duymuştum.
CHARLIE’NİN ÇİKOLATA FABRİKASI’NI
HATIRLATAN YILBAŞI IŞIKLARI
Özellikle yılbaşı sırasında inanılmaz bir mağaza vitrini yapıyorlarmış. Gidenler anlata anlata bitiremiyordu.
Fotoğraflarını gördüm.
New York’un Beşinci Caddesi’ndeki dev bir oyuncakçı mağazasının yılbaşı süslemesi gibi, insanı alıp hayaller dünyasına götüren bir vitrindi.
Onun fotoğraflarına bakarken, çok sevdiğim Willy Wonka filmlerini hatırlamıştım.
JOHNNY DEPP VE TIMOTHÉE
CHALAMET’NİN WILLY WONKA’SI
Hani önce Gene Wilder’ın, sonra Johnny Depp’in ve son olarak da Timothée Chalamet’nin oynadığı “Charlie’nin Çikolata Fabrikası” filmleri gelmişti aklıma.
Roald Dahl’ın romanından çekilen filmlerin Willy Wonka karakteri, benim hayal dünyamda özel bir yere sahip.
Meğer onlar da yine Londra’da, Knightsbridge gibi en zengin semtte, hem de Harrods’un hemen köşesinde, 850 metrekarelik bir şekerleme ürünleri mekânı açmışlar.
FINANCIAL TIMES’A KONU
OLACAK İKİ TÜRK TATLI DÜKKÂNI
Bence Financial Times, Wall Street Journal gibi ekonomi gazetelerinin, Forbes, Bloomberg gibi dergi ve kanalların çok güzel işleyebileceği bir konu.
En zengin yerde, karşılıklı iki Türk şekerleme markası.
İkisi de tıklım tıklım dolu.
Londra’da bu “tatlı merakı” nereden kaynaklanıyor?
Şekerle ilgili giderek daha fazla uyarı varken, tıklım tıklım dolu bu büyük mağazalar ne anlama geliyor?
PASKALYA DÖNEMİNDE BALIKÇILAR
ÇARŞISI’NDA BİR TÜRK DÜKKÂNI
Kimdir bu Cafer Erol’un sahipleri...
Arkasında nasıl bir vizyon vardır, çok merak ettim ve cuma günü kalkıp Kadıköy Balıkçılar Pazarı’ndaki dükkâna gittim.
Bu hafta Paskalya dönemi.
Dükkâna daha girerken sol tarafındaki rengârenk Paskalya süslemesi dikkatimi çekti.
BİRDEN ANNEMİN KAHRAMANLAR’DAKİ
PASKALYA YUMURTALARINI HATIRLADIM
Paskalya bir Hristiyan bayramı.
Ama birden hatırladım ki, çocukluğumda İzmir’in Kahramanlar Mahallesi’nde benim Hacı Babaannem ve beş vakit namaz kılan annem de Paskalya zamanı, soğan kabuğuna sarıp kırmızı yumurta haşlardı ve bunu komşulara dağıtırdık.
Sonradan öğrendim ki Türkiye’nin birçok yerinde de kutlanırmış.
KASTAMONU GİDEREK
İLGİMİ DAHA ÇOK ÇEKİYOR
“Cafer Erol”, 1807 yılında kurulmuş bir tatlıcı dükkânıymış.
Ailenin kökeni Kastamonu...
Bende sanki bütün tatlıcılar Gaziantep kökenlidir gibi bir izlenim vardı.
Meğer Hacı Bekir de Kastamonu kökenli bir şekerleme markasıymış.
Kastamonu’yu çok merak etmeye başladım.
Bu yıl, çok sevdiğim ve üzerine yazı yazdığım “Mukadderat” filminin çekildiği Cide ilçesi çok hoşuma gitmişti.
İBERİKO JAMON TADINDAKİ
KASTAMONU PASTIRMASININ YÜKSELİŞİ
Bir de komşum sayesinde son yıllarda Kastamonu pastırmasını keşfettim.
Çok ince çekilmiş ve hafif pastırmayı, İberiko Jamon'u kadar sevdim.
Tabii ithal Çin ürünleri nedeniyle değerini çok daha iyi anladığımız Taşköprü sarımsağını da Kastamonu hesabına eklemem gerekir.
SARAYIN HELVAHANESİNDE
YETİŞMİŞ TATLICI AİLE
İlk dükkânlarını 1807’de İstanbul’da Eminönü’nde açmışlar.
Ancak ailenin şekerleme ile tanışması 1700’lere gidiyor.
Dedeler, Saray’ın Helvahane, Şekerhane ve Tatlıhane bölümlerinde çalışmaya başlamışlar.
“Erol” soyadını, Cumhuriyetle birlikte Soyadı Kanunu çıktıktan sonra almışlar.
AİLENİN DÖRDÜNCÜ VE
BEŞİNCİ NESLİ İŞ BAŞINDA
Bugün şirketin başında ailenin beşinci nesli oturuyor.
1965 yılında yönetimi Nurtekin Erol alıyor.
1992’de ise ailenin yeni neslinden oğlu Hakan Erol katılıyor.
Hakan Erol Yeditepe Üniversitesi mezunu. Bir süre İngiltere’de de eğitim yapmış.
Yani şimdi yönetimde ailenin iki kuşağı birlikte çalışıyor.
Bugün Türkiye’de 10 mağazaları var.
Bunun dışında biri Londra, öteki Bakü’de iki dış mağazaları daha kurulmuş.
YILBAŞI, RAMAZAN VE SEVGİLİLER
GÜNÜ KILIK DEĞİŞTİREN BİR MAĞAZA
Aslında mağaza normal zamanlarda dışarıdan bakıldığında çok dikkati çekecek bir mekân gibi durmuyor.
Ancak yılın belli zamanlarında bu mağaza kılık değiştiriyor ve sokağın değil, semtin cazibe merkezi hâline dönüşüyor.
Onları bütün dünyaya tanıtan özellikleri üç vitrin.
Birincisi Yılbaşı vitrini.
İnsanı şaşırtacak kadar rengârenk.
PASKALYA’DA ESKİ
İSTANBUL RUMLARI
Yılbaşında önünde metrelerce kuyruk oluşuyor. İnsanların bir bölümü sadece mekânı görmeye geliyor.
İkincisi, Ramazan ayında o vitrin tam anlamıyla İstanbul geleneklerine uygun renkleniyor.
Üçüncüsü Sevgililer Günü’nde.
Bunlar kadar olmasa da Paskalya’da da küçük bir süsleme yapılıyor.
İstanbul’dan Yunanistan’a göç etmiş çok sayıda Rum müşterisi oluyormuş Paskalya zamanı da.
20 YIL ÖNCE SADECE
6 ÇEŞİT ÜRÜN VARDI
İlk dikkatimi çeken, vitrinlerdeki ürün çeşitliliğiydi.
Sayamayacağım kadar tatlı ve şekerleme ürünü görünüyordu.
Oysa eskiden böyle bir şekerleme ve tatlı dükkânında beş altı bilemediniz 10 çeşit ürün olurdu.
Hakan Erol, “Bundan 20 yıl öncesine kadar ürün sayımız çok sınırlıydı. Bunlar, akide şekeri, karamela, lokum, ezme, hamur tatlıları ve çikolatadan ibaretti.” dedi.
BUGÜN VİTRİNLERDE 25 ANA
KATEGORİDE 800 FARKLI ÜRÜN
Peki bugün?
“Bu mağazada 25 ana ürün grubundan 800’e yakın çeşitli ürün var.”
800 ayrı tatlı ve şekerleme ürünü?
Bu çağın pazarlamadaki en büyük kanunu…
Niş taleplere karşılık vermek.
Düşünsenize, artık acılı ve tuzlu çikolata var.
SİRKELİ CİPS’İN
TÜKETİCİ PROFİLİ
Ama bunun en çarpıcı örneği cips.
Bundan 15 yıl öncesinde cips denince aklımıza sadece bir tek patates cipsi gelirdi.
Bugün acılı, tatlı, sirkeli, zencefilli, aklınıza gelebilecek her türlü baharatlı ürün var.
Ayrıca mısır ve havuç cipslerini de unutmamak lâzım.
İLGİNÇ BİR GELİŞME: DUBAİ
ÇİKOLATASINA TALEP AZALIYOR
Konu çeşitlenmeye gelince tabii aklıma son günlerin en moda ürünü geldi.
Dubai çikolatası…
Siz de yapıyor musunuz, dedim.
Yapıyorlarmış. Ancak bana güzel bir haber verdi.
Dubai çikolatasına talep düşmeye başlamış.
Sevinmedim desem yalan olur.
Çünkü ben hiç sevmedim ve çok ağır buldum hep.
Ama Amerika Birleşik Devletleri pazarı ise tam aksine yükseliyormuş.
NİŞANTAŞI’NDAN GÜNDE
1000 DUBAİ MUHALLEBİSİ
Buna karşılık Hafız Mustafa’nın farklı bir Dubai çikolatası hikâyesi var.
Onlar Dubai çikolatası yerine “Dubai muhallebisi” yapmışlar.
Siyah ve beyaz çikolatadan iki ayrı çeşidi var.
Dubai çikolatasına talep düşerken, buna talep ise yükseliyormuş.
Sadece İstanbul Nişantaşı mağazalarında günde 1000 adet Dubai muhallebisi satıyorlarmış.
Ayrıca her gün motosiklet kuryesi ile 400 adet de evlere servis ediliyormuş.
TATLININ SINIFSAL
SOSYOLOJİSİ VAR MI?
Böyle yerlerde hep pop sosyolog damarım kabarıyor.
Acaba “tatlının sınıfsal bir sosyolojisi var mıdır?”
Yani hangi gelir grubu hangi tatlıyı yer?
Emekçiler neyi, burjuvalar neyi tercih eder?
Hangi gelir grubundaki insanlar tatlıyı daha çok tüketir, hangisi daha az?
GALATAPORT’UN MÜŞTERİSİNİN
%90’I ORTADOĞULU
İlginç bir müşteri profili anlatıyor:
(*) “Galataport’taki mağazamızın müşterilerinin %90’ı Ortadoğu kökenli. Onlar daha çok hediyelik lokum alıyor.
(*) İstinye Park’taki müşterimizin %50’si Ortadoğu kökenli, %30’u Türk, %20’si de öteki ülkelerden.”
BAKÜ’DE ÇİKOLATA
ÇEYİZ SANDIĞINA GİRDİ
Ya Bakü mağazası?
Orada çikolataya talep çok fazla.
Azerbaycan müşterisi ilginç bir kültürel profile sahip.
Cafer Erol çikolataları çeyiz sandığına girmiş.
Azeri müşteri büyük paket ve ambalajlı ürünü tercih ediyor.
Ramazan ayında ürün çeşitlerine güllaç ve şerbetli tatlılar ekleniyormuş.
LONDRA YILBAŞI IŞIKLARINI
ARALIK’TA YAKIYOR, BİZ KASIM’DA
Londra’daki mağazayı Ali Murat Soydan ve Fatih Koca adlı iki ortakla birlikte açmışlar.
180 milyon TL’ye yakın bir yatırım yapmışlar.
Tabii o mağazanın en büyük kozu yılbaşı süslemesi olacak.
İngilizler yılbaşı süslemeleri ve ışıklarını Aralık ayında başlatıyor.
Onlar 1 Kasım’dan itibaren başlıyorlarmış.
BU YILBAŞI HARRODS
VİTRİNİ GÖLGEDE KALABİLİR
Görmedim ama eğer Kadıköy’deki gibi yaparlarsa, eminim Harrods’un yılbaşı süslemesini gölgede bırakabilir.
Bu da bir markayı farklılaştırma bakımından çok başarılı bir strateji.
Böyle konuları konuşmak çok hoşuma gidiyor.
BENCE KNIGHTSBRIDGE’İN İKİ TÜRK
TATLICISI İÇİN BİR BELGESEL YAPILMALI
Çünkü ekonomide her işin çok ilginç bir sosyolojisi var.
Şunu söyleyerek bitireceğim yazıyı:
Londra’nın en zengin semtinde, dünyaca ünlü lüks mağaza Harrods’un yanında ve karşısında açılan bu iki Türk tatlıcısı, bence bir belgesel yapılmaya değer.
Haber televizyonlarının yöneticisi olsam, yapacağım ilk iş bu olurdu.
İkisi de çok başarılı şirketler.
HAFIZ MUSTAFA EUROSTAR’LA PARİS’E
BAKLAVA GÖTÜRME FİZİBİLİTESİ YAPIYOR
Hafız Mustafa geçen hafta Dubai’deki beşinci dükkânını açtı.
Londra’da 3 bin metrekarelik tatlı üretim merkezi kurmuş.
Şu sıralar Paris’te bir mekân açmayı düşünüyorlar.
Londra’da üretilen tatlıyı, Eurostar treni ile Manş Denizi’nin altından aynı gün Paris’teki mağazanın vitrinine koymanın fizibilitesini yapıyorlar.
Türk tatlı sektöründeki bu tatlı rekabeti yazmaya devam edeceğim.