Sosyal moloz kavramı sosyolog August Thalheimer tarafından kullanılan bir terimdir. (1) Bu terim, çalışma çağına gelmiş ama işsiz gezen, çalışmaya da isteksiz, öğrenme merakı olmayan, toplum içinde sömürücü bir kitle olarak tarif edilmektedir. Bilindiği üzere Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir itirafı vardır. "Samimi bir muhasebe ile geçtiğimiz 18 yılda her alanda tarihi eserlere ve hizmetlere imza attığımızı ama eğitim ve öğretimde, kültürde arzu ettiğimiz ilerlemeyi sağlayamadığımızı düşünüyorum.” (2) 22 yıllık AKP iktidarı döneminde gerçekten de eğitim alanında geriye gidiş vardır. Örneğin; dünyada en iyi ilk 100 üniversite arasında Türkiye’den bir eğitim kurumu yoktur. İlkokuldan üniversiteye giden süreçte başarısızlığa göre sınıfta kalma kaldırılmıştır. Bu durumda öğrenmeye meraklı olmayan bir gençlik yetişmiştir. Öğrenci karşısında itibarsızlaştırılan öğretmenler ise bütün yükü üzerlerine almak zorunda kalmıştır. Öğrenciyi kazanma uğruna öğretmenler kaybedilmiştir. Öğrencilerin öğrenmeye isteksizliği karşısında öğretmenler de kendilerini geliştirmeye çalışmamaktadır. (3) Siyasiler rant uğruna gençliği heba etmiştir. Sosyal moloz olarak tarif edilen bu genç kitle milliyetçi-muhafazakâr ideolojinin taşıyıcısı rolünü üstleniyor. (4) Nitekim siyasal iktidarın temsilcilerinin cahilleri bilinçli kesime yeğlediklerine dair açıklamaları hepimizin hafızalarındadır. Örneğin; “YÖK Denetleme Kurulu’nda görevli Prof. Bülent Arı’nın, 2016’da yaptığı açıklamayı hatırlayanlar vardır: “Ben her zaman cahil halkın ferasetine güveniyorum. Üniversite mezunları daha tehlikeli.”
Eğitimin kalitesizliği neticesinde okuduğunu anlamayan nesiller yetişmiştir. OECD ülkeleri arasında okuduğunu anlamada Türkiye sonuncu olmuştur. (6) Zaten az okuyoruz okusak da anlayamıyoruz ne yazık ki! Eğitimsiz ve öğrenmeye de mesafeli olan sosyal molozlar ileride sosyal güvenliği de tehlikeye düşürecektir. Çünkü hayattan hiçbir beklentisi olmayan bu kitle, çeşitli suçlara karışmaktadırlar. Emek harcamadan zengin olmanın hayallerini kurmaktadırlar. Sosyal molozlar herhangi bir işe girse bile disiplinli hayatı devam ettirecek iradeye de sahip değillerdir dolayısıyla bu kitle toplumdaki huzuru bozma yönünde tehlike arz etmektedir.
Günümüzde bilgiye erişim internetin sosyal hayatımıza girmesi ile birlikte kolaylaşmıştır ancak sosyal molozlar bu kolaylığa rağmen okuma yönünde istekleri yoktur. Sosyal molozları topluma kazandırmanın yolu ilköğrenimden üniversiteye kadar ki eğitim-öğrenim hayatında gençlere kaliteli eğitim verebilmektir. Her sene değişen eğitim-öğretim sistemi ile nasıl değişecek bu da ayrı bir sorunsal!
Sosyal molozların yaş aralığı 15-29 arasıdır. Bu gençlerin büyük bir bölümü işsizlik sorunu ile karşı karşıyadır. Eğitim, istihdam ve herhangi bir kamusal aktivitenin içerisinde olmayanların sayısı 2019 verilerine göre; 4 milyon 520 bindir. Böyle bir ortamda toplumsal barışın ve huzurun tesis edilmesi nasıl mümkün olabilir? Bu durum topluma uygulanan bir faşizm türüdür. Akademisyen Mark Neocleous’un ifade ettiği üzere bu sorunun çözümü şu sözde saklıdır:
“Sınıf savaşı, sınıf bilincinde değil, sınıfsal kin duygusundan doğar.”
Ancak sosyal molozlar da ne sınıfsal bilinç ne de sınıfsal kin duygusu vardır. Bu kitle gelecekte Türkiye’ye zarar verecektir. Uyarması bizden!
Kaynakça
- Ali Barskanmay, “Sosyal Moloz”, Karar, 26.04.2023, https://www.karar.com/guncel-haberler/sosyal-moloz-1746120
- Euronews, 19.10.2020, https://tr.euronews.com/2020/10/19/cumhurbaskan-erdogan-18-y-lda-egitimde-arzu-ettigimiz-ilerlemeyi-saglayamad-k; Politikyol, 12.02.2021, https://www.politikyol.com/erdogan-aile-egitim-ve-kultur-konularinda-arzu-ettigimiz-inkisafi-saglayamadigimizi-kabul-etmemiz-gerekiyor
- Barskanmay, agm.
- Bahadır Özgür, “Toplumun Ortasındaki Bomba: Sosyal Molozlar”, Gazete Duvar, 22.01.2019, https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2019/01/22/toplumun-ortasindaki-bomba-sosyal-molozlar
- Özgür, agm.
- “Türkiye Problem Çözmede de OECD Sonuncusu Oldu”, Bloomberg, 10.07.2016, https://www.bloomberght.com/haberler/haber/1892534-turkiye-problem-cozmede-de-oecd-sonuncusu-oldu
- Özgür, agm.