Yerli Covid-19 aşısı Turkovac’ın faz çalışmalarının sonuçlarına dair herhangi bir bilgi paylaşılmamasının tartışmaya neden olmasınınh ardından Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serhat Ünal, yerli aşı Turkovac’ın Faz-3 sonuçlarını bu sabah canlı yayında açıkladı. Yapılan açıklamada sonuçlara ilişkin detaylı bilgi verilmemesi dikkat çekerken öne çıkanlar şöyle oldu:
- Faz-1 ve Faz-2 çalışmaları yeterli sayıda kişi üzerinde yapılmış, başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Yan etkiler çok önemlidir. Faz-2’de buna çok dikkat edilir. 10 Şubat-23 Nisan 2021 tarihleri arasında Faz-2 çalışmaları tamamlandı aşı Faz-3’e geçildi.
- Faz-3 çalışmaları gerçek hayatta denenir. Binin üzerinde bir rakamdan bahsediyoruz. Aşı burada başarılı bulunmuş ise her şey değerlendirildikten sonra günlük hayatta kullanımına izin verilip verilmeyeceği değerlendirilir. Faz-3’te bir kola aşı verirsiniz, diğerine vermezsiniz.
- Elimde etkinliği ispatlanmış bir aşı var. Bunu kullanıyorum zaten. Kendi geliştirdiğin aşının en az bunun kadar güvenli olduğunu gösterirsen aşıya izin veriliyor. Belirlenmiş sınırlar dahlinde, karşılaştığınız aşıya karşı en az onun kadar etkilidir arıyoruz. En az onun kadar başarılı ise ruhsata gidebilir.
"TURKOVAC’TA TAKİP SÜREMİZ 108 GÜNDÜR"
- Kıyas ürünümüz ikisinin de inaktif aşı olması nedeniyle Coronavac’tır. Bu aşıyla karşılaştırılmasına karar verildi. Bir tarafta Coronavac değerleri var, diğer tarafta Turkovac değerleri var. Coronavac’ın geliştirildiği dönem virüsün ana olduğu haldi. Turkovac döneminde ise delta gibi birçok varyant vardı. Coronavac döneminde aşı yok durumu vardı. Turkovac döneminde ise birçok aşı imkanı vardı.
- Turkovac’ta takip süremiz 108 gündür. Daha yakından ve uzun süre incelenmiştir. 4 Ağustos’ta 400 gönüllü sayısına ulaştık. 21 Ekim’de ara güvenlik analizi yapıldı. Etik kurulu bunu özellikle istedi. Sonlanım noktasına ulaşmasına rağmen 23 Kasım 2021’de çalışmanın destekleyicisi Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) bir yazıyla o güne kadar ki sonuçların bildirilmesini istedi. 22 Aralık 2021’de Turkovac’ın acil kullanım onayı alması kararı çıktı. Biz de yeniden incelememize başladık.
Hacettepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mine Durusu Tanrıöver de şunları söyledi:
- Herhangi bir hastalığı olmayan gönüllü grubumuz vardı. Bize başvuranların yarısı Coronavac koluna yarısı ise Turkovac koluna yönlendirildi. İlk gönüllüyü aldığımızda vaka sayımız 6 bin, ilk denemeyi yaptığımızda ise 26 bindi. 4 katından fazla vaka artışı vardı. İnsidans değerleri bu yüzden arttı. 22 Haziran ile 27 Aralık arasındaki gönüllülerin bulgularını paylaşacağız.
1182 GÖNÜLLÜ ÜZERİNDE ARAŞTIRMA
- Çalışma kapsamında 1286 kişiye bir doz araştırma aşısı uyguladık. Coronavac ve Turkovac olmak üzere 2444 kişiye aşı uyguladık. Protokole uymayanları dışlayınca 1182 gönüllü üzerinde araştırma yaptık. İstanbul Çam ve Sakura Hastanesi en fazla gönüllüyü sağladı. Ankara Şehir Hastanesi ve Hacettepe ‘de bu hastaneyi izledi. İlk üç böyle oldu. Analizlerimizi yapmak için Coronavac ve Turkovac gönüllülerimizi ayrı ayrı analiz ettik.
- Toplam takip süremiz 108 gündür. Primer noktamız 14 günden sonra koronavirüs geçiren hastalardı. İkinci dozdan sonra 14 gün takip süremiz de hesaplandı. Bu da 69 gündü. Coronovac çalışma süresine göre oldukça uzun bir çalışma süremiz olduğunu söyleyebilirim. Etkinlik analizini yaptığımız 1008 kişiden 69 Kovid-19 vakasını saptadık. Bunların 23 tanesi Turkovac kolundaydı. Turkovac’ta koronavirüs oranı yüzde 4.55 olarak saptandı.
TARTIŞMA YARATTI
Acil kullanım onayı alan Turkovac, yeterli bilimsel çalışmanın yayımlanmamış olması ve verilerin şeffaf olarak açıklanmamış olması nedeniyle eleştiriliyor. TTB Merkez Konseyi, TURKOVAC aşısı konusunda tereddütlerin olduğu ve aşıyla ilgili faz çalışması verilerinin paylaşılması gerektiğini belirterek, "İktidarın aşı konusunda da şeffaflıktan uzak bu tutumu ne yazık ki insanlarda 'aşı tereddüdü' oluşturmaktadır" açıklamasında bulunmuştu.
AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan TTB'yi hedef aldığı açıklamasında, "Yalan dolan hepsi bunlarda. Şimdi bunların bir de Tabipler Birliği var. Ya bunlar ne kadar yalancı ne kadar cambaz ya. Erciyes Üniversitesi, büyük bir kadroyla TURKOVAC aşısını üretiyor, icat ediyor. Adamlar 'Böyle bir şey yok' diyor. Siz ne sahtekarsınız, ne yalancısınız ya" ifadelerini kullanmıştı.