Türkiye, Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) Güney Afrika Cumhuriyeti ile İsrail arasındaki soykırım davasına bugün müdahillik bildiriminde bulunacak. Bildirimin Türkiye saati ile saat 15'te yapılması bekleniyor. Bildirimle ilgili Reuters haber ajansına konuşan bir diplomatik kaynak "Türkiye'nin müdahalesi uluslararası toplumu Gazze'deki insani krizi tanımaya ve ele almaya zorlayacak" dedi.
Anadolu Ajansı'nın haberine göre Türkiye, Nikaragua, Kolombiya, Libya, Meksika, Filistin ve İspanya’nın ardından Uluslararası Adalet Divanı'ndaki Güney Afrika ile İsrail arasındaki soykırım davasına müdahillik bildiriminde bulunan yedinci ülke olacak.
Divan Statüsü'nün 62 ve 63'üncü maddeleri
Devletler, UAD nezdinde açılmış bir davaya, Uluslararası Adalet Divanı Statüsü'ndeki iki madde üzerinden müdahil olabiliyor. Bunlardan ilki Statü'nün 62'nci maddesinde yer alan "Bir devlet, bir uyuşmazlıkta kendisi bakımından hukuksal nitelikte bir çıkarın söz konusu olduğunu görürse, davaya katılmak amacıyla Divan'a başvurabilir" hükmüne dayanıyor.
Uluslararası Adalet Divanı Statüsü'nün 62'nci maddesi uyarınca yapılan müdahillikler Divan'ın iznine bağlı olurken devletlerden bu madde uyarınca yaptıkları müdahillik başvurularında dava sonucunun kendilerini özellikle etkileyecek bir hukuki menfaatinin varlığını ispat etmeleri bekleniyor.
Devletler, 62'nci madde kapsamında davaya "taraf olan" veya "taraf olmayan" müdahil devlet şeklinde yer alabiliyor.
UAD, 62'nci madde kapsamındaki müdahilliklerde, müdahil devletlere uyuşmazlığın esasına ilişkin somut olayla ilgili yorum ve beyanlarda bulunma, duruşmalara katılma, yazılı ve sözlü beyan ve taleplerde bulunma gibi haklar veriyor.
İkinci olarak; Divan Statüsü'nün 63'üncü maddesi uyarınca yapılacak "müdahillik bildirimi"nde uyuşmazlığın esasına ilişkin somut olaydan ziyade, uyuşmazlık konusu olan anlaşmanın, söz konusu dava özelinde Soykırım Sözleşmesi'nin, nasıl yorumlanması gerektiğine ilişkin genel beyanda bulunma imkanı getiriliyor.
UAD Statüsü'nün 63'üncü maddesi uyarınca yapılan müdahillikler, devletler için bir "hak" olarak görülüyor ve Divan, dava taraflarının beyanını aldıktan sonra bu bildirimin şekli incelemesine göre müdahillik hakkının kullanımını kabul veya reddediyor. Bu maddedeki müdahillik hakkının kullanıldığına ilişkin bildirim uygun görülürse, Divan'ın o davanın kararında yaptığı yorum müdahil devlet için de aynı derecede bağlayıcı oluyor.
Türkiye'nin başvurusunun 63'üncü madde üzerinden yapacağı, 62'nci madde üzerinden müdahil olma hakkını ise saklı tuttuğu kaydediliyor.
Türkiye'nin müdahillik metninin hafta bitmeden UAD'nin internet sitesinden erişime açılması bekleniyor.