Dünya kültür mirası listesinde yer alan Mimar Sinan’ın ‘ustalık eseri’ Selimiye Camii’nde uzun bir süredir restorasyon çalışması yürütülüyordu.
Çalışmalar kapsamında yaşanan ilk tartışma bilim kurulunun istifası değildi. Yüksek Mimar Acar Avunduk, Haziran 2013’te Selimiye Camii restorasyonu ihalesini kazanmış, ekibiyle 4,5 yıl süren hazırlığın ardından hazırladıkları projele Anıtlar Kurulu tarafından onaylanmıştı. Avunduk’un aktarımına göre, restorasyon 2021 yılında iktidara yakın bir firmaya verilmişti. Avunduk, denetimde bulunmak istemesine rağmen sürece dahil edilmediklerini ve tabelada isimlerinin yer almadığını söylemişti.
Restorasyon ihalesinin ‘pazarlık’ usulüyle başka bir firmaya verilmesinin ardından yeni bir gelişme yaşandı. T24’ten Gürsel Göncü’nün yazısına göre, bu defa da caminin kubbesindeki hat ve tezniyat restorasyonunda yaşananlar bilim kurulunu istifa ettirdi.
Edirne Kent Kültürü ve Bilincini Geliştirme Merkezi Derneği’nin internet sitesinde yer alan bilgiye göre, mevcut restorasyonun projesi 19 Haziran 2023 tarihinde Edirne Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün kararıyla onanmış ve uygulamaya başlanarak ana kubbe hat - tezyinat uygulamaları Aralık 2024´de tamamlanmıştı.
Restorasyon faaliyeti sırasında bir grup hattat, nakkaş ve mimar yeni bir kalemişi restitüsyon projesi önermiş, bu öneri yaklaşık iki yıl süren tartışmalara yol açmıştı. Söz konusu öneriyle Selimiye Câmîi’nin yazı - tezyinat alanlarının ve özellikle ana kubbe tezyinatının değiştirilmesi teklif ediliyordu.
Bahsi geçen tartışmalar restorasyon çalışmasının Ağustos 2023´den Aralık 2024´e kadar durmasına sebep olmuştu. Sözü geçen ekip bu defa “Selimiye Camii Tetkik ve Tahkik Heyeti” adıyla, Fatih Sultan Mehmed Vakıf Üniversitesi’nden 29 Eylül 2023 tarihinde bir yetkilendirme yazısı almış, iddialarını ve yeni projelerini içeren yazıları Şubat 2024´de Bilim Kurulu´na sunmuştu. Bilim Kurulu da öneriyle ilgili yeterli belge ve bilimsel veri sunulamamış olması gerekçesiyle projenin reddine karar vermişti.
Reddedilen proje, Mayıs 2024’te Koruma Bölge Kurulu'na da iletildi, ancak aynı gerekçe ile reddedildi. Söz konusu ekip, tekrar rapor ve dilekçe hazırlayarak tekrar başvuruda bulundu, başvuru 8 Ocak 2025’te Koruma Bölge Kurulu kararıyla onaylandı ve uygulaması tamamlanmış kalemişi projelerinin onayı iptal edildi.
Adı geçen ekip, proje raporlarını 3 Haziran 2025’te tekrar Edirne Vakıflar Bölge Müdürlüğüne teslim etti, ancak 11 Haziran 2025’teki kurul toplantısında görüşülen projeye onay verilmedi.
Üç defa resmî yolla ve kurul kararlarıyla reddedilen yeni restitüsyon projesi 29 Temmuz 2025’te Edirne Koruma Bölge Kurulu kararıyla onaylandı.
Yeni proje hatları beyaza boyamayı teklif ediyor
Edirne Selimiye Camii’nin sıvaüstü kalemişi hatları ve tezyinatı hakkında restorasyonu yapan ekibin hazırladığı yazıya göre, “Yeni restitüsyon projesi, raspa çalışmasıyla bulunan 1808-1883 yılı katmanındaki hat-tezyinat alanları ve sekiz adet Esmaü’l-hüsna yazılı madalyonları kaldırıp, 31 metreyi mütecaviz kubbeyi “Klasik dönem-16. yüzyıl tarzına dönüş” adı altında, beyaza boyamayı teklif etmektedir.”
Restorasyon ekibine göre, bu yeni karar, Selimiye Camii ́nin UNESCO Dünya Mirası listesinden düşmesi riskine rağmen alındı. Bu karar öte yandan, Bilim Kurulu gözetiminde devam eden restorasyon faaliyetlerine ve hatta tamamlanmış restorasyonlara müdahaleyi açık hale getiriyor ve kurul kararlarının saf dışı bırakılması gibi aksi bir emsalin oluşmasına kapı aralıyor.
Validen açıklama
Bütün bunlar yaşanırken Edirne Valisi Yunus Sezer, dün gazetecilere camide yürütülen çalışmalarla ilgili bilgi verdi. Sezer, şunları söyledi:
“Kalem işleriyle ilgili kubbe kısmında eksikliğimiz var. Kalem işleriyle ilgili eksikliklere ilişkin çalışmalar da hızlı şekilde yapılıyor. Orası da bitirildikten sonra camideki inşaat malzemelerini çekmeye başlayarak hazır hale getireceğiz. Artık sona doğru gelindi. '2-3 aylık bir sürede oradaki iskeleler de sökülür' diye tahmin ediyorum. Bekleyen herhangi bir durum söz konusu değil."