Aylardır birçok krizin, skandalın ve polemiğin yaşandığı ABD seçimlerinde sona yaklaşılıyor… Postayla oy verme işleminin bir süredir devam ettiği ABD’de milyonlarca seçmen bugün sandık başına gitti.
ABD seçmeni, yeni başkan ile birlikte 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi'nin tamamı ile 100 üyeli Senato'daki 35 sandalye için de oy kullanıyor.
Ülkede oy verme işleminin başlama ve bitiş saati, üç farklı saat dilimi nedeniyle eyaletlere göre farklılık gösterirken gelen ilk sonuçlara göre Demokratlar’ın adayı Joe Biden, mevcut ABD Başkanı olan Cumhuriyetçiler’in aday Donald Trump’tan daha az oy alsa da daha avantajlı konumda.
OYLAR DOĞRUDAN TRUMP VE BIDEN’A GİTMİYOR
ABD Başkanı’nı belirleyecek Seçiciler Kurulu’na şu anki mevcut oy durumuna göre daha fazla temsilci gönderen Biden, kritik eyaletleri aldı. Ülkede en fazla oyu alan değil, en fazla delegeyi kazanan aday başkanlık koltuğuna oturuyor. Başkan olabilmek için yeterli delege sayısı ise 270.
ABD'de yapılan seçimlerde oylar aslında doğrudan adaylara gitmiyor. Ülkedeki sisteme göre oylar Seçiciler Kurulu (Electoral College) isimli 538 seçici üyenin seçimi için kullanılıyor. Oylar her eyaletin kotası olan seçici kurul üyesi için gidiyor. Bu sayı da her eyaletin Senato ve Temsilciler Meclisi'ndeki kişi sayısına eşittir.
Seçiciler Kurulu'na en çok seçici gönderen eyaletler California (55), Teksas (34), New York(31), Florida (27), Illinois (21) ve Pensilvanya'dır (21). Sadece 3 üye gönderebilen eyaletler ise Alaska, Montana, Kuzey Dakota, Güney Dakota, Delawere, Vermont ve Wyoming'dir. Fakat özel bir statüsü olan Washington DC, senatör ve Temsilciler Meclisi üyesi bulundurmadığı için Seçiciler Kurulu'na en az üye gönderen eyalet kadar üye göndermesine izin verilmiştir. Dolayısıyla toplamda 8 eyaletten 3 Seçici Kurulu üyesi çıkar.
ABD’de sandıklar açılmaya başlandı… Gelen ilk sonuçlar beklendiği gibi olurken, Biden ve Trump’ın birer eyaleti kazandıkları resmi olarak açıklandı. İlk zafer haberi Kentucky’den geldi… Beklenildiği gibi Trump, Kentucky’de zaferini ilan ederken bu açıklamadan dakikalar sonra Biden’ın da Vermont’u kazandığı duyuruldu.
İLK SANDIKLARDA BEKLENEN OLDU
Joe Biden’ın ve Trump’ın kazandığı eyaletlerde sürpriz olmazken, Delaware, Biden’ın memleketi olarak bilinirken 13 Seçici Kurulu üyesi çıkaran Virginia da son 2 seçimde Demokratlar’ın kalesi haline gelmişti.
Trump da Cumhuriyetçilerin kalesi olarak bilinen Mississippi, Alabama ve Batı Virginia gibi eyaletlerde zafer kazandı. Trump beklenildiği gibi Arkansas eyaletini de kazandı.
Sandıkların açılmasıyla birlikte adayların zaferini ilan ettiği eyalet sayısı da artıyor. Trump, Kuzey Dakota ve Güney Dakota ile birlikte Wyoming, Louisiana ve Nebraska’yı da alırken Joe Biden da kazandığı eyalet sayısını artırdı.
TRUMP VİTES ARTIRIYOR
ABD Başkanı Trump, açılan ilk sandıklarda oy bazında önde olsa bile Seçiciler Kurulu’na gönderilecek temsilci sayısında geride kalmıştı… Fakat açıklanan son iki eyalette Trump bazı kritik atılımlar elde etti.
Trump’ın oyların sayımının büyük ölçüde tamamlandığı Kansas’ta Biden’ın önüne geçti. İki aday arasındaki fark 6 puan olarak görülürken böylelikle Trump, eyaletten resmi sonuç gelince Kansas’ın delegelerini de kendi hanesine yazdıracak.
BIDEN DAHA AZ OY ALDI AMA ÖNDE
Güncel verilere göre Biden, Trump’tan daha az oy almasına rağmen Seçiciler Kurulu’na daha fazla üye gönderiyor…
Gelen bir son dakika haberiyle birlikte Biden’ın Colorado’da da zaferini ilan ettiği açıklandı… Biden böylelikle Colorado’nun gönderdiği 9 Seçiciler Kurulu Temsilcisi’ni de hanesine yazdırmayı başardı. Öte yandan Ohio gibi kritik bir eyalette de önde götüren Biden’ın önüne geçmeyi başardı.
Açılan sandıklardan oyların yüzde 48’ini alan Biden, Seçiciler Kurulu’na 131 üye gönderirken sayılan oyların yüzde 50’sini elde eden Trump ise şu anki verilere göre 108 üye gönderiyor.
Böylelikle Biden, Beyaz Saray’a gidebilmek için ihtiyaç duyduğu 270 Seçici Kurulu üye sayısının yarısına neredeyse ulaştı.
Bu açıklamalardan sonra son durum ise şu şekilde oldu:
Biden’ın kazandığı eyaletlerde Delaware, Rhode Island, New Jersey, Massachusetts, Maryland, Illinois, Connecticut, Virginia, New York, New Mexico, Colorado.
Trump ise AP’ye göre Oklahoma, Tennessee, Mississippi, Batı Virginia, Arkansas, Alabama, Güney Carolina, Güney Dakota, Kuzey Dakota, Louisiana, Nebraska, Indiana, Missouri.
TRUMP’A BİR KÖTÜ İKİ İYİ HABER
Edison araştırma şirketi sandık çıkış anketleri ile birlikte Trump’ın seçmenlerini nasıl çeşitlendirdiğini gözler önüne serdi… Yapılan araştırmaya göre yaşlı Latin kökenli seçmenin yaklaşık yüzde 40’ı Trump’a oy verirken bu sayı 2016 seçimlerinde yüzde 25 seviyesindeydi. Ülke genelinde farklı bir etnik kökene sahip olmayan ve beyaz olmayan seçmenin yüzde 25’i Trump’a oy verirken bu oran 2016 yüzde 21 seviyesindeydi.
Fakat üniversite eğitimi almamış beyaz seçmenin Trump’a verdiği oy düştü. Sandık çıkış anketlerine göre Trump’a ülke genelinde üniversiteye gitmemiş beyazlardan gelen oy oranı yüzde 62. Bu oran 2016’dan beri yüzde 4’lük bir düşüş anlamına geliyor.
BU EYALETLERE DİKKAT
ABD’de yapılan seçimlerde hem demografik olarak hem de seçmenlerin gönderdiği Seçiciler Kurulu üyesi sayısına göre en kritik eyaletlerde sandıklar kapandı… 16 temsilci çıkaran Georgia, 29 temsilci çıkaran Florida, 15 temsilci çıkaran Kuzey Carolina, 4 temsilci çıkaran New Hampshire, 18 temsilci çıkaran Ohio, 16 temsilci çıkaran Michigan, 20 temsilci çıkaran Pennsylvania, 38 temsilci çıkaran Teksas, 10 temsilci çıkaran Wisconsin, 10 temsilci çıkaran Minnesota, 11 temsilci çıkaran Arizona, 6 temsilci çıkaran Nevada, 6 temsilci çıkaran Iowa’da sandıklar kapandı ve oy sayım işlemine başlandı.
SANDIKLAR NE ZAMAN KAPANIYOR?
ABD Başkanlık seçiminde, her eyalette sandıkların kapanma saati farklılık gösteriyor. Türkiye saati ile 02.00'de, Indiana ve Kentucky eyaletlerinde oy verme işlemi sona erecek. Diğer eyaletlerde ise oy verme işleminin sona erme saatleri şu şekilde:
Georgia, Güney Carolina, New Hampshire – TSİ 03.00
Ohio, Kuzey Carolina – TSİ 03.30
Florida, Michigan, Pensilvanya, Arkansas, Oklahoma, Mississippi, Alabama- TSİ 04.00
Teksas, New York, Arizona, Colorado, Minnesota, Wisconsin- TSİ 05.00
Nevada, Iowa, Utah- TSİ 06.00
Washington, Oregon, California- TSİ 07.00
Alaska, Hawaii- TSİ 08.00