Anayasa Mahkemesi kadının yalnızca evlenmeden önceki soyadını kullanmasını kabul etmeyen TMK'nın 187. maddesinin ilk cümlesini geçtiğimiz yıl iptal etmişti.
Yüksek mahkeme, iptal kararının; Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar vermişti.
Karar 28 Nisan 2023'te Resmi Gazete'de yayınlandı. Böylelikle verilen süre 28 Ocak'ta dolmuş olacak.
TBMM'nin bu sürede gerekli yasal düzenlemeyi yapması gerekiyordu. Ancak konuyla ilgili düzenlemelerin, yeni yargı paketi içinde ele alınacağı belirtildi.
'Yasal boşluk var'
Ancak İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği Koordinatörü ve MEF Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Görevlisi Nazan Moroğlu, yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar 29 Ocak ve sonrasında evlenenler açısından yasal bir boşluk bulunduğuna işaret etti:
“Anayasa Mahkemesinin iptal kararına göre kadın evlilikte kendi soyadıyla devam etmek isterse artık dava açma zorunluluğu kalkmıştır. Çocuğun soyadı ve boşanma sonrası soyadı maddelerinde de değişiklik yapılacak. Bu eşitlik paketi bir bütün olarak ele alınmalı. Nüfus kütüğü dahil hepsi birlikte değişmeli. ‘Evlenen kadın kocasının, doğan çocuk babasının soyadını alır’ demek erkek egemen zihniyetin devamı için kanunla destek vermektir. Oysa kadın erkek eşitliği demokrasinin temel kriteridir. Yeni düzenlemede eşler kendi önceki soyadlarıyla devam etmek veya ikisinden birinin soyadını aile adı olarak seçmek hakkına da sahip olmalı.”
Karar
Kadınların kendi soyadlarını kullanmalarını mümkün kılacak karar şöyle:
"Erkek, evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra da tek başına kullanabildiği halde, kuralla kadının evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra ancak kocasının soyadının önünde kullanabileceği öngörüldüğünden karşılaştırmaya müsait şekilde benzer durumda olan eşler arasında cinsiyet temelinde farklı muamelenin yapıldığı açıktır…… Ortak soyadının aile bağlarını korumanın zorunlu olduğunun, bu manada eşlerin ortak soyadı taşımamaları halinde aile bağlarının hiçbir şekilde korunamayacağının söylenmesi de zordur… Evlenmeden önceki soyadının, evlendikten sonra da tek başına kullanılması bağlamında kadın ve erkek arasında kuralla öngörülen farklı muamelenin nesnel ve makul bir temele dayanmaması sebebiyle eşitlik ilkesini ihlal ettiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla evlenmeden önceki soyadının evlendikten sonra da tek başına kullanılması bağlamında kadın ve erkek arasında kuralla öngörülen farklı muamelenin nesnel ve makul bir nedene dayanmaması sebebiyle eşitlik ilkesini ihlal ettiği sonucuna ulaşılmıştır."