Türkiye'nin üçüncü büyük kenti İzmir'deki gecekondu, kaçak ve ruhsatsız yapılar, deprem riski açısından tehlike içeriyor. İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) İzmir Şubesi Başkanı Eylem Ulutaş Ayatar, İzmir'de 1 milyona yakın yapı stoku olduğunu belirtti.
DHA'nın aktardığına göre, deprem riskine de dikkat çeken Ayatar, "Bu yapıların içerisinde, yapılaşmanın yasak olduğu alanlarda bulunan yapılar var, "gecekondu" diye tabir edilen var, planlı alanlarda ruhsatsız, kaçak yapılar var. Bu yapılar, alan bazında kentin yüzde 40'nı oluşturuyor. İmar affından faydalanan yapılar da mevcut. Sürekli gelen imar afları buradaki büyük yekunu daha da artırıyor. Kentteki yapıların yaklaşık yüzde 10'u güncel mevzuata göre, yüzde 50'si de önceki mevzuata göre yapıldı. İzmir'deki yapı stokunu düşündüğümüzde, çok büyük bir alanda bulunan yapının deprem riski açısından tehlike içerdiğini ifade etmek gerekir" diye konuştu.
'Ruhsatlı yapıların büyük bir bölümünde de sorun var'
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından gerçekleştiren kentsel dönüşüm çalışmalarının ağırlıkla yüzde 40'lık alana göre yapıldığını dile getiren Ayatar, "İnşaat Mühendisleri Odası olarak, planlı alanlardaki ruhsatlı yapılar da sorunlarımız olduğunu ifade ediyoruz. 30 Ekim İzmir depremi de maalesef bu söylemimizi acı bir şekilde doğruladı. Depremde çok sayıda bina hasar aldı, yıkılan yapılarımız oldu. Dolayısıyla aslında yekun çok daha büyük, sadece kaçak, gecekondu, imar affıyla kayıt altına alınan yapılar değil, ruhsatlı yapıların büyük bir bölümünde de sorun var" dedi.
'Kentlerimizi yeniden inşa etmemiz gerekiyor'
"Kentsel dönüşüm iddialı bir kavram" diyen Ayatar, şöyle devam etti:
"Yapı güvenliği çok önemli bir konu ama aynı zamanda güvenli, sağlıklı bir çevre, alt yapısı, ulaşımı, su ve kanalizasyon hizmetleriyle beraber bir bütün olarak değerlendirmek lazım. Toplumun refahını arttıracak bir dönüşüm gerekiyor. Dolayısıyla öncelikle bilimsel temelli çalışmaların üretilmesi gerekiyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi, İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesiyle yaptığı protokol kapsamında 30 Ekim depremi sonrası yapı stoku envanter çalışmasını gerçekleştirdi. Bayraklı ve Bornova ilçelerinde tamamlandı. Çalışmalarda bina bazında değerlendirmeler yapılıyor. Alan bazında doğru bir planlamayla kentlerimizi yeniden inşa etmemiz gerekiyor."
'Güvenli olup, olmadıklarının test edilmesi gerekiyor'
İzmir'de yapıların yüzde 40'ını oluşturan mühendislik hizmeti almamış yapılara müdahale edilmesi gerektiğini vurgulayan Ayatar, bu yapıların deprem riski taşıdığını söyledi. Ayatar, "Diğer yandan ruhsatlı, planlı alanlarda yapılan yapılarla ilgili, nüfusun yoğun yaşadığı alanlarda yapı stoku, envanter çalışmasının tamamlanıp, yapılara dair eylem planının harekete geçmesi gerekiyor. Kentin yüzde 40'lık alanını oluşturan mühendislik hizmetini almamış yapılarının yanı sıra mühendislik hizmeti aldığı ifade edilen, resmileştiren yapıların bire bir deprem analizlerinin yapılması ve güvenli olup, olmadıklarının test edilmesi gerekiyor" dedi.
'İmar barışı, bir daha gündeme gelmemeli'
İmar barışının yeniden gündeme gelmesini değerlendiren Ayatar, "6 Şubat depremi öncesinde de gündeme gelmişti, deprem nedeniyle ertelendi. Yeniden gündeme geldi. Sadece İzmir için değil, ülke için büyük bir problem. Yapılar kişinin beyanıyla resmileştiriliyor. Ancak asıl olan şey bu yapıların dönüştürülmesi, bu sağlanmıyor. 6 Şubat depreminde imar affından faydalanan birçok binanın yıkıldığını gördük. İmar barışı, bir daha gündeme gelmemesi gereken bir konu. Yapı üretim sürecini yeniden değerlendirmeye ihtiyacımız var. Yetkin mühendislik kavramını önemsiyoruz. Ustaların kalifiye olması gerekiyor. Denetim mekanizması tam olarak işlemiyor. Dolayısıyla yeni bir yapı üretim sisteminin hayata geçirilmesi gerekiyor. Bugün yaptığımız yapılardan yarın endişeye kapılmamamız gerekiyor. Mevcut yapı stoku için de bilimsel bir çalışma gerçekleştirilip, yerel yönetim, merkezi idare, el birliğiyle adım atmamız gerekiyor. Çok zor bir konu. Bu zorluğu da tek başına bir belediyenin yapması mümkün değil. Merkezi idare, yerel yönetim olmadan asla yapamaz. Üniversitelerin, meslek odalarının desteğini alarak, el birliğiyle vatandaşın da bu işin içerisine gelmesiyle çalışmaları bir an önce başlatmamız lazım" diye konuştu.