Türkiye, Atatürk'ün kurduğu Cumhuriyet'in 100. yılının heyecanını yaşıyor. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı'nda halk Ata'sına koşuyor.
Peki ama 100 yıl önce bugün Cumhuriyet ilan edilmeseydi neler yaşanırdı? İşte bu sorunun yanıtını da Ünlü bilim insanı ve Yer Bilimci Celal Şengör verdi.
"BİR BABAYA BAKALIM, SULTANA BAKALIM KALKTI"
Celal Şengör, "Türk milleti için muhteşem bir yüzyıl. Türkler, cumhuriyet ile ilk defa kaderinin kendisinde olduğunu idrak etti. Yani bir babaya bakalım, sultana bakalım kalktı; ben oyumla istediğimi getiririme geldi." diyerek sürece ilişkin çarpıcı ifadeler kullandı:
"AVRUPA HAK İLE YEKSAN OLDU. FELAKETTİR 20. YÜZYIL"
20. yüzyılın insanlığın yaşadığı en kötü yüzyıllardan biri olduğunun altını çizen Şengör, "2 dünya savaşı gördü. Milyonlarca insan öldü. Avrupa hak ile yeksan oldu. Felakettir 20. yüzyıl. Fakat aynı zamanda 20. yüzyıla kadar yapılmış bilimin toplamının fazlası yine bu yüzyılda yapıldı. Bundan bizim yararlanmamız Atatürk olmasaydı mümkün olmayacaktı. Çünkü bunu anlamış olan tek adamdı. Batı hayranları tanzimattan beri çoktu. Ama bunlar ne yapacaklarını bilmiyordu." dedi.
"AFGANİSTAN OLURDUK"
Eğer Cumhuriyet ilan edilmeseydi neler yaşanabileceğine de dikkat çeken Şengör şu ifadeleri kullandı:
"Biz Afganistan olurduk. Çünkü cumhuriyetin ilan edilmesi bir kere çökmüş ve ayağa kaldırılması mümkün olmayan bir Orta Çağ imparatorluğunu attı. 'Bundan sonra halkımızın kaderi, halkımızın elinde olsun' dedi. Atatürk demokrasinin temel taşlarını döşemek niyetinde olan bir adamdı. 'Benim dediğim olacak ama bunu ben öyle veya böyle oyla alacağım. Halkın temsilcileri tamam diyecekler' dedi. Demeseler ne olurdu? O zaman yine felaket olurdu.
"ATEŞ ÇEMBERİ İÇİNDE SULH İÇİNDE YAŞIYORUZ"
Çünkü Atatürk'ün asker arkadaşları 'Ya bu Meclis iki de bir taş koyuyor yaptıklarımıza, şunu feshetsek de gitsek' dedi, fakat Atatürk 'Asla! Meşrutiyetten ayrılamayız. Yaptığımız iş meşru olacak!' demiştir. Kendi fikirlerini empoze etti. İyi ki de etti. Etrafımıza bakın ya. Ateş çemberi içerisindeyiz. Sulh içinde yaşıyoruz. Bu Atatürk sayesindedir”
"ÇİN'İN MAO İHTİLALİNDEN ÖNCEKİ HALİNE DÖNERDİK"
Cumhuriyet ilan edilmeseydi kargaşa olacağını vurgulayan Celal Şengör, "Ne olacak? Padişah esir! Halk kime dönecek. Otorite kimdir? Bu ortadan kalkacaktı ve biz Çin'in Mao ihtilalinden önceki haline dönerdik. Bu, 'warlords' denilen savaş ağalarının, birbirlerini yedikleri bir dönemdi ve felaket getirmiştir. Biz de böyle olurduk. Her bir komutan emrindeki orduyla 'Ben böyle istiyorum' diyecekti, öteki de karşı çıkacaktı. Al sana cıngar." dedi.
"KAYBEDERSEK BENİ ASARSINIZ DİYOR ANCAK KAYBETMEYECEĞİNİ BİLİYORDU"
Atatürk'ün karşısındaki kişinin de toplumun da kafasını okuduğunu söyleyen Şengör, açıklamalarını şöyle sürdürdü:
"Atatürk Yunan komutanlarının aklını okuyarak çok riskli olduğu zannedilen bir büyük taarruz planı yapmıştır. Bütün arkadaşları! Bu adamların hepsi asker. Hatta bir tanesi kendisinin harp akademisinden hocası. Yakup Şevki Paşa. Bunlar 'Bu milletle kumar oynamaktır. Biz bu mesuliyeti alamayız' diyorlar. Atatürk 'Aman efendim öyle bir sorun yok. Bütün mesuliyet benim Kaybedersek beni asarsınız' diyor. Fakat Atatürk kaybetmeyeceğini biliyordu ve bunu ispat etti.”
“Atatürk öyle bir oyun kurmuş ki Trikopis fark ediyor işi. Digenis'e 'Esas taarruz burada, bırak orayı hemen buraya gel' diye haber gönderiyor. O, 'Ben gelemem, karşımda Yakup Şevki'nin ikinci ordusu var.' diyor. Öyle bir şey yok. Atatürk o ordunun bütün ağırlıklarını buraya taşımış. Soba boruları koymuşlar top diye. Digenis gördüğü zaman top zannediyor ve gitmiyor yardıma. Ne zamana kadar? Atatürk zaten işi bitirene kadar. Ondan sonra Digenis gidiyor. E ne oluyor? Esir düşüyor.”
"MUSTAFA KEMAL CUMHURİYETİ MAKEDONYA'DA ÖĞRENCİYKEN KAFAYA KOYMUŞ"
Atatürk'ün neden bir yönetim biçimi olarak cumhuriyeti seçtiğine de değinen Şengör şu açıklamayı yaptı:
"Atatürk artık bu halkın onun bunun direktifiyle hareket eden bir halk olmasını istemedi. Ama bu halkın da kendi iradesiyle bir şeyler yapabilmesi için olmazsa olmaz şey eğitimdir. Mesela onu dayatıyor. Mustafa Kemal, cumhuriyeti daha Makedonya'dayken kafaya koymuş. Öğrenciyken!"
"KÜTÜPHANECİLİK HAKKINDA CİDDİ NE YAPILDIYSA ATATÜRK ZAMANINDA YAPILMIŞTIR"
Cumhuriyetin ilanı ile beraber bilimde ve sanatta pozitif anlamda gelişmeler yaşandığını ifade eden Celal Şengör "Türkiye'de kütüphanecilik hakkında ciddi ne yapıldıysa Atatürk zamanında yapılmıştır." ifadelerini kullandı ve açıklamasını şöyle sürdürdü:
"Cumhuriyet Türk halkını kurtarmış bir rejimdir. Cumhuriyet bir insan olma projesidir. Hür olmayan adama insan denmez. Tasmasından tutar çekersin. Onun köpekten bir farkı kalmaz. Atatürk, 'Ben milletime bunu yakıştıramıyorum. Milletim yönetime katılacak, hür karar verecektir. ' diyor. Fakat 'İki tane muhalefet partisi kurdurdu, sonra da ikisini de kendisi kapattırdı' diyorlar. Dikkat edin Atatürk bir deney yapıyor. Aynı Kurtuluş Savaşı'nda olduğu gibi. Marksistler gibi 'Ben önce bir kitap yazayım sonra dünyayı ona göre şekillendireyim' dememiştir. Atatürk önce işi yapıyor, sonra deney protokolünü sunuyor."
"GELMİŞ GEÇMİŞ EN İYİ SOSYAL BİLİMCİ. TOPLUMUNU TANIYOR"
"Gençliğe Hitabe, Atatürk'ün gelmiş geçmiş en büyük sosyal bilimci olduğunu gösteriyor" diyen ünlü isim "Adam bugünü görmüş. Diyorum ya o gelmiş geçmiş en iyi sosyal bilimci. Toplumunu tanıyor. Toplumu da tanımakla kalmıyor dünyayı tanıyor." ifadelerini kullandı.
Kadınlara seçme, seçilme hakkının verilmesine de değinen Şengör, konuyu bir anısı üzerinden anlattı. Cambridge gittiğinde İskoçyalı bir arkadaşında kaldığını söyleyen ünlü isim, "Arkadaşım Dan 'Kayınvalidem burada' dedi. O da 80 yaşlarında bir kadıncağızdı. Benim İstanbul'dan olduğum söylenince kadın bakıp 'Siz Türk müsünüz?' dedi. 'Evet' deyince o da 'Bizim genç kızlığımızda Türkiye'de aşık olduğumuz bir adam vardı. Resimlerini keser saklardık' dedi. Ben düşünüyorum. Şarkıcı yok, film artisti yok, rejisör yok. İskoçya'da bir genç kız Türkiye'de kime aşık olabilir be? 'Kim bu?' diye sordum. 'Mustafa Kemal Paşa' dedi. 'Bu adam düşmanınızdı sizin, kovaladı sizi' deyince 'Öyle düşünme' yanıtını verdi. O, 'Mustafa Kemal Paşa benim yaşam süremde Ortaçağ kalıntısı bir devleti aldı modern dünyaya getirdi. Kadınlara seçme seçilme hakkını bir sürü Avrupa ülkesinden önce verdi.' dedi.
KADINLARA VERİLEN HAKLAR
Atatürk'ün ilk projeleri arasında kadınlara seçme ve seçilme hakkı vermek olduğunu belirten Celal Şengör konuya dair şu açıklamayı yaptı:
"Atatürk ne diyor? 'Bir milletin potansiyelinin yarısını kullanmamak aptallıktır.' Kadının erkekten ne farkı var be kafa olarak? Benim son 20 senedeki en iyi öğrencilerimin hepsi kızdı. Şahane çocuklardı. Yani Atatürk 'Bu potansiyeli kullanmamak enayiliktir' diyor. Atatürk'ün kadınlara seçme ve seçilme hakkı vermesi, onları tanıması, memleket içindir."