ABD Yüksek Mahkemesi, Halkbank'ın, İran yaptırımlarını delme ve kara para aklama suçlamalarıyla ABD'de yargılanmaktan kaçınma yönündeki son başvurusunu da reddetti.
Mahkeme, herhangi bir gerekçe göstermeksizin alınan bu kararla, bankanın hakkındaki ceza davasının New York'taki federal mahkemede görülmesinin önünü kesin olarak açtı.
Dokunulmazlık iddiası çöktü
Bloomberg’in haberine göre, Halkbank, temyiz başvurusunda bir devlet kuruluşu olması nedeniyle "ortak hukuk yabancı egemenlik dokunulmazlığı" (common-law foreign sovereign immunity) ilkesi gereğince ABD mahkemelerinde yargılanamayacağını savunuyordu. Banka, tarihinde hiçbir ülkenin ticari faaliyet yürüten bir devlet kuruluşunu cezai olarak yargılamadığını öne sürüyordu.
Ancak Yüksek Mahkeme'nin kararı, bir alt mahkeme olan ABD İkinci Bölge Temyiz Mahkemesi'nin, bankanın ticari faaliyetlerinin bu tür bir dokunulmazlık kapsamında yer almadığı yönündeki kararını yürürlükte bıraktı. Temyiz Mahkemesi, bu konudaki kararlar için ABD yürütme organının (Adalet Bakanlığı) görüşüne itibar etmişti.
Dava süreci hız kazanacak
Halkbank aleyhine ilk olarak 2019 yılında Manhattan federal savcıları tarafından dolandırıcılık, kara para aklama ve komplo dahil altı farklı suçlamayla dava açılmıştı. İddianameye göre banka, İran'ın petrol ve doğalgaz gelirlerini altın ve nakit transferleriyle aklayarak ABD yaptırımlarını sistematik bir şekilde ihlal etti.
ABD Yüksek Mahkemesi, daha önce 2023 yılında verdiği bir kararda, Yabancı Devlet Dokunulmazlık Yasası'nın (FSIA) ceza davalarına uygulanamayacağına hükmetmiş, ancak bankanın "ortak hukuk" kapsamındaki dokunulmazlık talebini alt mahkemede yeniden değerlendirilmesi için göndermişti. Bugünkü ret kararıyla, Halkbank'ın ceza davasından kaçınmak için kullandığı tüm hukuki yollar tükenmiş oldu.
Bundan sonraki süreçte, banka hakkındaki ceza davasının New York Güney Bölgesi Federal Mahkemesi'nde esastan görülmeye başlanması bekleniyor.
Hisseleri sert düştü
Kararın duyurulmasının ardından Borsa İstanbul'da işlem gören Halkbank (HALKB) hisseleri sert düşüş yaşadı. Gün içinde hisseler, yüzde 6'nın üzerinde değer kaybederek 26,98 liraya geriledi ve piyasa kuralları gereği geçici olarak işleme kapatıldı (devre kesti). Analistler, bankanın suçlu bulunması halinde milyarlarca dolarlık para cezalarıyla karşı karşıya kalabileceği riskine dikkat çekiyor.