Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk komutasında, 26 Temmuz 1922'de başlayan ve 30 Ağustos'ta büyük bir zaferle sonuçlanan Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nde Türk ordusu, dünya tarihinin en büyük kahramanlık destanlarından birini yazdı.
Büyük zaferin kilometre taşları ise 30 Ağustos'tan tam bir ay önce Mustafa Kemal'in düzenlediği bir futbol maçında atıldı.
Milli mücadelede futbol maçı fikri nasıl ortaya çıktı?
Türkiye’nin Birinci Dünya Harbi’nde uğradığı işgale son verip yepyeni bir devletin kuruluşunun müjdesi olan ve gayet parlak bir zaferle neticelenen Büyük Taarruz’un öncesinde, üzerinde şimdiye kadar çok az çalışılan bir futbol maçı vardır! Kumandanların işgalci Yunan Ordusu ile bu ordunun destekçisi olan İngilizler’in dikkatini çekmeden taarruz plânlarından haberdar edilmeleri maksadıyla 28 Temmuz 1922’de Akşehir’de Batı Cephesi ile Kolordu askerleri arasında bir müsabaka düzenlemiş, kumandanlar maçı izlemeye gitmişler görüntüsü altında Akşehir’de toplanmışlar ve futbol karşılaşması memleketi işgalden kurtaran son taarruzun hazırlıklarının tamamlanması için dahiyane şekilde paravan olarak kullanılmıştır.
2023, tarihimizde büyük önemi olan ama maalesef gerektiği kadar bilinmeyen işte bu maçın 100. yıldönümüdür...
Yunan kuvvetleri için güçlü istihkamlara sahip oldukları Afyon'a Türklerin yapacağı herhangi bir saldırı kesinlikle başarısız olacaktı.
Ancak Mustafa Kemal işgalcileri en güçlü oldukları bölgeden vurmak istiyor ve düşman kuvvetlerinin hazırlıksız yakalanması için planlarını son derece gizli tutuyordu.
20 Temmuz 1922'de 4. kez başkomutanlık yetkisi verilen ve hazırlıklarını tamamlayan Mustafa Kemal'in taarruz planlarını komutanlara bildirmesi gerekiyordu.
Paşanın komutanlarla yapacağı herhangi açık bir toplantı, düşman kuvvetlerini kuşkulandırabilir ve tüm planları alt üst edebilirdi.
Bu nedenle 28 Temmuz 1922'de Akşehir'de Batı Cephesi ile Kolordu askerleri arasında bir futbol maçı organize edildi.
Futbol maçı nasıldı?
Akşehir'de ordu arasında düzenlenen futbol maçı basına bildirildi ve komutanlar da bu organizasyon için bir araya geldi.
Tribünün birinci sırası paşalar için ayrılırken ikinci sırada kurmaylar, kolordu komutanları, ordu ve üst subaylar oturuyordu.
Sahanın iç tarafında ise genç subaylar, doktorlar, astsubaylar, askerler, işçiler ve Akşehirliler yer aldı. Bir takım kırmızı, diğeri beyaz forma giyiyordu ve hem hakem hem de oyuncularda uzun şortlar vardı.
Karşılaşma 2-2'lik beraberlikle sonuçlanırken ayaklarında bot, yarım çizme ve postal ile top döndüren askerler ülke tarihinin dönüm noktası olacak bir buluşmayı futbol ile kamufle etti.
"Taarruz ediyoruz!"
Paşaların çoğu ilk kez bir futbol maçı izledi ve karşılaşmanın bittiği akşam Mustafa Kemal kararını açıkladı: "Taarruz ediyoruz!"
Mustafa Kemal, bu maçı Nutuk'ta şu sözlerle anlatır: "28 Temmuz 1922 günü öğleden sonra yaptırılan bir futbol maçını görmeleri ileri sürülerek, ordu komutanları ve bir takım kolordu komutanları Akşehir’e çağrıldı. 28/29 Temmuz gecesi, komutanlarla genel olarak saldırı konusunda görüştüm."
"ülkenin Kaderini Değiştiren Olay"
İzmirli araştırmacı Bedri Cumhur Doğu, Mustafa Kemal Atatürk’ün 28 Temmuz 1922’de Konya Akşehir’de komutanları bir araya getirmek ve Büyük Taarruz kararını almak için düzenlediği gizli toplantıya vesile olan futbol maçının ülkemizin kaderini değiştiren çok önemli tarihi bir olay olduğunu söyledi. Mustafa Kemal Paşa’nın o dönemde düşmana son darbeyi indirmeye hazırlanırken, taarruzun yeri ve tarihini son derece gizli tutmaya özellikle dikkat çektiğini hatırlatan Doğu, "Atatürk, Batı Cephesi komutanlarını Akşehir’ de toplamak için ilginç bir bahane buldu. Futbol o dönemler orduda yaygın bir spor olmuştu. Tatil günleri alaylar, tümenler birbirleri ile kıran kırana maçlar yapıyorlardı. Cephe karargahı futbol takımı ile kolordular karmasının 28 Temmuz 1922 Cuma günü Akşehir’de maç yapmaları kararlaştırılmıştı ama bu maç öyle sıradan bir maç değildi" dedi.
Doğu, "Atatürk bunu nutukta da dile getirmiş ve, '28 Temmuz 1922 günü öğleden sonra yaptırılan bir futbol maçını görmeleri ileri sürülerek, ordu komutanları ve bir takım kolordu komutanları Akşehir’e çağrıldı. 28/29 Temmuz gecesi komutanlarla genel olarak saldırı konusunda görüştüm' demişti. O güne kadar subaylar Akşehir’de toplanmaya başladı. Mustafa Kemal Paşa, Fevzi Paşa, İsmet Paşa ve diğer komutanlar toplantıdan önce bir araya gelip, taarruz planını yaptılar. Ama bu toplantı bir futbol maçının gölgesinde yapılmıştı. O maçta da cumhuriyet öncesinde Fenerbahçe’nin, cumhuriyet sonrasında ise Karşıyaka’nın ilk kalecisi olan Kuvâ-yı Milliye kahramanı Kenan bey de görev yapmıştı" diye konuştu.