Prof. Dr. Tahsin Bakırtaş öncülüğünde ve Prof. Dr. Murat Şeker'in katkılarıyla hazırlanan "Küreselden Yerele Orta Sınıf ve Gelir Dağılımı" raporu, Türkiye’de orta sınıfın yaşadığı büyük gelir kaybını gözler önüne serdi. Raporda, özellikle 2021 sonrası yaşanan ekonomik süreçlerin, orta sınıfın hızla erimesine ve üst gelir grubuna büyük bir servet transferi yapılmasına neden olduğu vurgulandı.
Orta Gelir Grubu Asgari Ücretle Eşitlendi
Raporun öne çıkan bulgularına göre, Türkiye’de 2007 yılında medyan gelir asgari ücretin 2,7 katı iken, 2023 yılında yalnızca 1 asgari ücret seviyesine geriledi. Bu durum, ortalama bir hane halkının ekonomik olarak ciddi bir sıkışma yaşadığını gösteriyor.
Reel Gelir Dramatik Şekilde Düştü
Raporda yer alan verilere göre, 2010 yılında 16.304 TL olan reel kullanılabilir hanehalkı net medyan geliri, 2017 yılında 19.038 TL’ye çıkarak zirveye ulaştı. Ancak, 2021 sonrası dönemde yaşanan ekonomik değişimler nedeniyle dramatik bir düşüş yaşandı ve 2023 yılında bu rakam 10.863 TL seviyesine indi. Bu durum, hane halkı gelirinin enflasyon karşısında büyük oranda eridiğini ortaya koyuyor.
Türkiye’de Yoksullaşan Hane Sayısı Arttı
Türkiye’de yoksulluk sınırında olan ya da yoksulluğa düşme riski taşıyan hane sayısı toplam hanelerin üçte birinden fazlasını oluşturuyor. Bu durum, gelir eşitsizliğinin ne denli derinleştiğini ve orta sınıfın giderek alt gelir grubuna kaydığını gösteriyor.
Pandemi ve Ekonomik Kopuş, Orta Sınıfı Vurdu
Özellikle Covid-19 Pandemisi ve 2021 sonrası yaşanan ekonomik kriz, Türkiye’de orta sınıfın ciddi bir gerileme yaşamasına sebep oldu. Rapora göre, Türkiye’deki orta sınıf, Avrupa Birliği (AB-27), G-7 ve BRICS ülkelerindeki orta sınıfa kıyasla çok daha fazla güç kaybetti. Türkiye’de orta sınıfta yer alan hanelerin önemli bir bölümü alt sınıfa geriledi.
İstanbul’un Alım Gücü Dibe Vurdu
Türkiye’de çalışan orta sınıfın en yoğun olduğu İstanbul’da da gelir kaybı ciddi boyutlara ulaştı. 2007 yılında İstanbul’daki ortanca hane halkının geliri asgari ücretin 4 katı iken, bu oran 2023’te 1,4 asgari ücret seviyesine düştü. İstanbul’daki hanehalklarının 2007’de 100 TL ile alabildiği ürünleri 2023’te ancak 35 TL ile alabiliyor olması, şehirdeki refah kaybının vahametini ortaya koyuyor.
Türkiye'nin Orta Sınıfı Nasıl Kurtulur?
Ekonomistler, Türkiye'de orta sınıfın yeniden güçlenmesi için enflasyonla mücadele, gelir adaletini sağlayan politikalar ve refah artışını hedefleyen ekonomik reformların hayata geçirilmesi gerektiğini vurguluyor. Orta sınıfın kaybolması, toplumsal hareketlilik açısından büyük bir tehdit oluştururken, ekonomideki sürdürülebilir büyümenin de önündeki en büyük engellerden biri olarak değerlendiriliyor.
Türkiye’de gelir dağılımındaki bu dramatik değişimin önüne geçmek için atılacak adımların, ülkenin ekonomik geleceği açısından kritik olduğu belirtiliyor. Raporun detayları, ekonomi yönetimi ve politika yapıcılar için önemli bir yol haritası sunuyor.