Mayıs 2024'te Türkiye'de Big Mac'in fiyatı 5,58 dolara yükselerek ABD'deki fiyatı geçti. ABD'de 5,35 dolara satılan hamburgerin Türkiye fiyatı ABD'deki fiyattan yüzde 4,3 daha pahalı oldu. 2024 Mayıs'ta 5,35 dolar olan Big Mac fiyatı Ocak 2024'te 4,95 dolardı. Yani yıl başından bu yana dolar bazında yüzde 8,08 fiyat artışı yaşandı.
BigMac endeksi ne anlama geliyor?
BirGün gazetesi yazarı Ozan Gündoğdu, "BigMac endeksi Türkiye’nin, yurtdışına göre daha pahalı hale geldiğini gösteriyor" dedi. Gündoğdu, özetle şu bilgileri aktardı:
"The Economist Dergisi 1986’da bir çalışmaya imza attı. Dünyanın hemen her yerinde Mc Donalds vardı ve McDonalds’ın olduğu her yerde de birbirine çok benzer standartlarda Big Mac hamburgeri satılıyordu.
O halde, tüm dünyadaki Big Mac fiyatları üzerinden bir endeks oluşturulabilirdi. Bundan 38 yıl önce oluşturulan bu endeksin adına da Big Mac endeksi denildi.
Endeksin 38 yıldır şampiyonu İsviçre. 2024 itibariyle ABD’de 5,35 dolar olan bir adet Big Mac’in İsviçre’deki fiyatı 7,75 dolar. Bu ülke, kendi reel kurunu bilinçli olarak yüksek tutuyor, böylece diğer Avrupa ülkelerinden daha pahalı bir iç piyasa oluşturuyor. İsviçre’nin daha pahalı olması, bu ülkede daha yüksek enflasyon olduğu anlamına gelmemeli. İsviçre’de ekonomik denge pahalı fiyatlar üzerinden oluşuyor, o kadar…
En pahalı Big Mac İsviçre’de. En ucuz Big Mac ise Pakistan’da. Bu ülkede Big Mac fiyatı 1,91 dolara denk geliyor. Aynı fiyat Türkiye’de olsa Big Mac 62 TL’ye yenirdi.
Bugün Türkiye’de bir adet Big Mac’in (menü değil) fiyatı 180 TL. Güncel kurla 5,57 dolar. Bu haliyle Türkiye’deki Big Mac’in fiyatı, aynı hamburgerin 5,35 dolar olduğu ABD’den, 5,17 dolar olduğu Kanada’dan, 5,06 dolar olduğu Yunanistan’dan daha pahalı. Peki ne çıkar bundan?
Big Mac endeksi, reel kurun olması gerekenden değerli olup olmadığına ilişkin fikir verir. Bu endeks sadece Big Mac’in değil, TL’nin de pahalı olduğuna, TL cinsinden finansal enstrümanların cazip olmadığına ilişkin ipuçları içerir. Yabancı sermaye çekmeye çalışan bir ekonomik program için TL’nin pahalı olması iyi haber değil…
Aynı hamburger ABD’den daha pahalıya satılıyorsa buradan çıkacak birkaç sonucun ilki, TL’nin olması gerekenden daha değerli olduğudur. Demek ki, yakın zamanda TL’nin değerini kaybettiği, doların yükseldiği bir süreç yaşayacağız."