Giderek derinleşen ekonomik kriz, gıda fiyatlarındaki ciddi artış özellikle dar gelirli aileleri vuruyor. Bu durum sağlıklı ve dengeli beslenmeyi de etkiliyor, çocuklarda yetersiz beslenme yaygınlaşıyor.
Birgün’den Sibel Bahçetepe’ye konuşan Türk Tabipleri Birliği (TTB) Okul Sağlığı Çalışma Grubu’ndan Prof. Dr. Nursel Şahin, protein ve enerji yetersizliğindeki bir beslenmenin birçok organda gelişme geriliğine neden olacağını söyledi.
Şahin, anne karnından başlayarak, özellikle 4 yaşına kadar sağlıksız beslenen çocukların hayata bir adım geriden başladığını söyledi. Şahin, “Bu dönemde protein, vitaminler ya da eser elementlerden eksik beslenilirse, fiziksel ve mental gelişme geriliği olur, bağışıklık zayıfladığı için sık hastalanılır" dedi.
“Bilişsel ve mental gerilik oluşmaya başladı”
Prof. Şahin, gıda fiyatlarının artmasıyla beslenmede ciddi eksikler olduğunu anımsatarak, şöyle devam etti:
"Çocukların okullardaki başarısı düşmeye başladı. Bazı tarama testlerinde ve endekslerle arandığında bilişsel ve mental gerilik de oluşmaya başladığını görüyoruz. Yetersiz beslenme demir, çinko, B vitamini, B12 gibi pek çok vitamin açısından eksiklere yol açıyor. Bodur, gelişimi eksik, obez çocukların olduğu bir toplum yapısı ile karşı karşıyayız. Türkiye nüfusunun büyük çoğunluğu makarna ve pilavı, ekmeği bol olan beslenme ile karnını doyuruyor. Ama içinde et, süt, peynir, yumurta besin maddelerini ya da meyveyi, yani temel besin öğelerini almıyor. Sadece kilo artırımı oluyor. Karnı şiş çocuklar oluyor."
Şahin, kötü beslenmenin Türkiye için bir halk sağlığı sorunu haline gelmeye başladığına dikkat çekerek "Bir kamusal politika olmalı. Okullarda mutlaka yemekhaneler olmalı ve bir öğün ücretsiz yemek verilmeli" dedi.
“Kısa boy beslenme yetersizliği göstergesi”
Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Cengiz Kara ise normal büyümenin genel sağlık göstergesi olduğunu belirterek "Büyüme normal değilse bir sağlık sorunu var demektir. Bu nedenle çocuklarda büyüme takibi çok önemlidir" dedi.
Kısa boyun kronik beslenme yetersizliğinin göstergesi olduğunu kaydeden Kara, şöyle devam etti: "Bir toplumda kısa (bodur) çocuk oranı ne kadar yüksekse beslenme yetersizliği o kadar yaygın bir sorun demektir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, her 5 çocuktan birinde büyüme geriliği ve beslenme yetersizliği var. Tüm dünyada büyüme geriliğinin en sık nedeni yoksulluğa bağlı beslenme yetersizliğidir."
Kırsalda bodurluk oranı artıyor
•TÜİK’in ‘2022 Türkiye Çocuk Araştırmasına’ göre; ülkede ekmek veya makarna gibi yiyecekleri her gün tüketen çocuk sayısı yüzde 62,4.
•Meyveyi her gün tüketen çocukların oranı yüzde 50,5.
•Sebzeyi her gün tüketen çocukların oranı yüzde 33.
•Et, tavuk veya balığı her gün tüketen çocukların oranı yüzde 12,7.
•Dünya Gıda Örgütü’nün 2022 verilerine göre, Türkiye’de 14,8 milyon kişi yetersiz besleniyor.
•Yetersiz beslenme oranının en yüksek olduğu il yüzde 20,6 ile Şırnak.
•BM’nin 2023 Sürdürülebilir Kalkınma Raporu ise Türkiye’de yetersiz beslenmenin yaygınlık oranını yüzde 2,5, 5 yaş altı çocuklardaki bodurluk oranını yüzde 5,5.
•Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü’nün Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) verilerine göre, 5 yaş altı çocuklarda kısa boy oranı yaklaşık yüzde 10.
•Kırsal bölgelerde kısa boy oranı yüzde 15 iken kentsel alanda yüzde 8.
•Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünyada 5 yaş altındaki 144 milyon çocuk bodur.