Rapora göre, Türkiye’de sosyal güvenlik sisteminin mevcut durumuna gelmesindeki en büyük etken, adil bir sistem oluşturulmasından çok popülist siyaset anlayışı oldu. Özellikle sıkça çıkarılan sosyal güvenlik afları, hem sistemin gelirlerini olumsuz etkiledi hem de SGK’nın alacaklarını tahsil etme kapasitesindeki yetersizliklere dikkat çekti.

Kayıt Dışı İstihdam ve Aktüeryal Denge Bozuluyor

Kayıt dışı istihdam oranının yüksekliği, işgücüne katılım oranının düşüklüğü ve işsizlik oranlarının fazlalığı, sosyal güvenlik açıklarının temel nedenleri arasında gösterildi. Bu faktörlerin, sistemin aktüeryal dengesini kalıcı olarak bozduğu ifade edildi.

Yolsuzluklar ve Denetim Eksiklikleri

Raporda, SGK’nın kurumsal kapasite eksikliklerine ve denetim yetersizliklerine de dikkat çekildi. Basına yansıyan birçok yolsuzluk olayı, SGK’daki harcama sistemindeki sorunları gözler önüne serdi. Yenidoğan çetesi, ilaç ve tıbbi cihaz yolsuzlukları, şişirilmiş hastane faturaları gibi olaylar, sosyal güvenlik sistemindeki güveni zedeliyor.

Belediye Borçları Gerçekçi Bir Gerekçe Değil

Belediyelerin SGK üzerindeki borç yüküyle ilgili iddiaların gerçeği yansıtmadığı belirtilen raporda, SGK’nın belediyelerden olan alacaklarının toplam borç içerisindeki payının çok küçük olduğu vurgulandı.

Reform İhtiyacı Şart

Raporda, sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliğini sağlayacak yapısal reformların önemi bir kez daha vurgulandı. İnsani, sosyal ve mali açıdan sürdürülebilir bir sistem için şunlar önerildi:

• Şeffaf ve etkin bir bütçe yönetimi

• Mali disiplinin sağlanması

• Yolsuzluklara karşı güçlü denetim mekanizmaları

• Kayıt dışı istihdamla mücadele

• Sosyal devlet ilkesine uygun bir yapı

Sosyal Güvenlikte Yeni Bir Yol Haritası Gerekiyor

Raporda, sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği için mevcut durumun şeffaf bir şekilde analiz edilmesi gerektiği vurgulandı. Bu sorunların çözümü için popülist politikaların yerine uzun vadeli, hesap verebilir ve adil bir sosyal güvenlik sistemi kurulması gerektiği ifade edildi.

Sosyal güvenlik sisteminin yaşadığı sorunlar EYT ile ilgili düzenlemeden kaynaklanmıyor, yıllardır süren siyasi anlayıştan kaynaklanıyor.@ipaistanbul tarafından yayınlanan @ozanbingoll ile birlikte hazırladığımız, kıymetli akademisyenlerin katkı sunduğu rapor Türkiye’nin sosyal… https://t.co/tyKE4VUbL9

— Dr. Buğra Gökce (@gokcebugra) November 18, 2024