Faili meçhul cinayetlerin ve gözaltına kaybetmelerin simgesi beyaz renkli Renault Toros marka araçların provokatif kullanımına bir yenisi eklendi. Hepsi Buradaz ve Trendyol'da üzerinde Beyaz Toros görselleri ve tepki çeken "esprilerin" yer aldığı tişörtlerin satışa sunulması da bunun son örneklerinden biri oldu.

Ötüken Online ismini kullanan bir satıcının Hepsi Burada ve Trendyol'da sattığı tişörtün üzerinde "17 bin kişi bir Beyaz Toros'a nasıl sığar?" yazısı yer alıyor.

90'lı yıllarda başta Kürt illeri olmak üzere Türkiye'de 17 bin kişinin faili meçhul cinayete kurban gitmesine gönderme yapan tişörtlerin satışına Cumartesi Anneleri ve İnsan Hakları Derneği tepki gösterdi.

Cumartesi Anneleri: İnsanlığa karşı suçlar meşrulaştırılıyor

Cumartesi Anneleri'nin resmi sosyal medya hesabından yapılan açıklamada "Beyaz Toros, gözaltında kaybedilen sevdiklerimizin, faili meçhul cinayetlerin ve devlet şiddetinin simgesidir" denildi.

Bu simgeyi tişörte basıp “Toros sevenlere” başlığıyla Trendyol üzerinden satışa sunmanın; işlenen insanlık suçlarını meşrulaştırmak, suçluyu ve suçu övmek anlamına geldiği ifade edilen açıklamada "İnsanlığa karşı işlenmiş bir suçun simgesi ticaretin konusu yapılamaz, pazarlanamaz. Bu ürün derhal satıştan kaldırılmalı; Trendyol ve üretici firma hakkında yasal işlem başlatılmalıdır." denildi.

İnsan Hakları Derneği'nden yapılan açıklamada da Beyaz Toros'un, faili meçhul cinayetlerin ve gözaltında kaybedilenlerin simgesi olduğu ifade edilerek pazarlanamayacağı belirtildi.

Devlet şiddetinin simgesi

Trendyol’da “Ötüken Online” adlı üretici tarafından satılan “Beyaz Toros” baskılı tişörtün, 1990’lı yıllarda işlenen zorla kaybetmelerin ve faili meçhul cinayetlerin simgesi olan bir aracı ticari bir ürüne dönüştürdüğü anlatılan açıklamada şöyle denildi:

"Bu tür ürünler, binlerce insanın acısını ticarileştirmekte, insanlık suçlarını meşrulaştırmakta ve toplumsal hafızayı tahrip etmektedir.

“Beyaz Toros”, gözaltında kaybetmelerin, faili meçhul cinayetlerin, devlet şiddetinin ve cezasızlığın simgesidir; modanın ya da mizahın konusu yapılamaz.

Bu simgeyi ticari bir ürün haline getirmek; yalnızca geçmişte yaşanan ağır insanlık suçlarını hafife almak değil, aynı zamanda bu suçları ve faillerini meşrulaştırmak anlamına gelmektedir. Bu durum, Türk Ceza Kanunu’nun 215. maddesinde düzenlenen “suçu ve suçluyu övme yasağı” ile de bağdaşmamaktadır.

Bu nedenle İnsan Hakları Derneği olarak:
• Trendyol’u ve ilgili üretici firmayı bu ürünü derhal satıştan kaldırmaya,
• Yakınlarını kaybeden ailelerden ve kamuoyundan açıkça özür dilemeye,
• İnsan hakları ve etik değerlere aykırı içeriklerin satışına karşı etkin denetim mekanizmaları kurmaya çağırıyoruz."

Yasal işlem yapılmalı

Cumartesi Anneleri (insanları) arasında yer alan kayıp yakını Besna Tosun da Trendyol'a tepki göstererek "Beyaz Toros gözaltında kaybedilen sevdiklerimizin ve faili meçhul cinayetlerin simgesidir. Trendyol’da tişörte basılarak satışa sunulmasını kabul etmiyoruz. Bu, suç ve suçluyu övmek, insanlık suçlarını meşrulaştırmaktır. Ürün derhal kaldırılmalı, üretici hakkında yasal işlem başlatılmalı ve yakınlarını kaybeden ailelerden ve kamuoyundan özür dilenmelidir" dedi.

Bu arada tepkilerin ardından Ötüken Online'ın Beyaz Toros satışları Trendyol'dan kaldırıldı. Ancak Hepsi Burada alışveriş platformunda aynı tişörtlerin satışı devam ediyor.