Türkiye İşçi Partisi’nden (TİP) 1965’te milletvekili seçilen ve sosyalist siyasetin önemli isimlerinden olan eğitimci Yusuf Ziya Bahadınlı 97 yaşında hayatını kaybetti.

Köy Enstitülerinden yetişen Bahadınlı, 1965’te Türkiye İşçi Partisi’nin unutulmaz milletvekillerinden biri olarak Meclis’in önemli isimlerinden oldu.

‘Partisinin kuruluşundan sadece 7 yıl sonra Yozgat’ta doğdu’

Bahadınlı’nın hayatının kaybetmesinin ardından Sol’da bir portresi yayımlandı:

“Bahadınlı yalnızca bir yazar, öğretmen, yayıncı ya da eski milletvekili değildi. O, Aleviliği eşitlikçi bir toplumsal damar olarak kavrayan, bu anlayışı sosyalist düşünceyle harmanlayan öncü bir düşünürdü. Hayatı boyunca boyun eğmeyen, sürgünlere, baskılara rağmen üretmekten vazgeçmeyen bir komünistti.

Türkiye ilericiliğinin, devrimci geleneğinin ve halkçı edebiyatının simge isimlerinden biri olan Bahadınlı, ardında sayısız eser, derin bir mücadele hafızası ve ilham kaynağı olacak bir yaşam bıraktı.

Partisinin kuruluşundan sadece 7 yıl sonra Yozgat’ta doğdu Yusuf Ziya Bahadınlı. Tam günü bilinmiyor ama nüfusa yazan memur da partisinin kuruluş tarihine yaklaşmış, 9 Eylül yazmış doğum tarihine, 9 Eylül 1927.

Daha sonra soyadı olarak alacağı Yozgat’ın Bahadın köyünde açtı gözünü dünyaya Yusuf Ziya Çalışkan… Köyün zengin ailelerinden birinin çocuğuydu, köy enstitülerinde eğitim gördü. Kızılbaş çocuğu dedi arkadaşları ona… Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümü’nden mezun olduktan sonra öğretmenliğe başladı. İspir’deki öğretmenliği sırasında Çalışkan soyadını bıraktı, köyünün adını aldı. Yusuf Ziya Bahadınlı’ydı artık.

Sonra Ankara’ya geldi. Burada bir süre THY’de çalıştı ama fazla dayanamadı. Yayınevi kurmak istiyordu İstanbul’da. Kadıköy’de bir yer de tuttu bunun için ama işler istediği gibi gitmedi. Bakkala döndü yayınevi için açtığı dükkan. İnatçıydı ama… Bakkaldan kazandığı parayla açtı Hür Yayınevi’ni…

Dergileri toplatıldı, hazırladığı deyimler sözlüğü adıyla basılmadı

Yeni Dünya ve İlke dergilerini çıkardı sonra... Polis dergileri toplattı, o inatla yazmaya, dergi çıkarmaya devam etti.

Hazırladığı “Türkçe Deyimler Sözlüğü” adı nedeniyle basılmayınca, Aydın Su ismiyle soktu o eserleri okullara.

‘Yozgat’tan TİP milletvekili oldu’

Türkiye’nin havasını işçiden yana estiren en önemli deneyimlerden birinin de örgütleyicisi oldu Bahadınlı. Türkiye İşçi Partisi kurulduğunda Bahadınlı en olmaz denilen yerde kurdu TİP örgütünü: Yozgat’ta…

Bununla da bitmedi ve Yozgat’tan TİP milletvekili oldu. TİP’in Meclis’in tozunu attıran 15 milletvekilinden biriydi Bahadınlı. dolayısıyla Meclis'te sağcıların şimşeklerini en fazla çekenlerden biri oldu. Hala gösterir kafasında darbe alan yerleri...

Alevi bir köy çocuğu olmakla da kalmadı Bahadınlı. Bu kadarının sol eğilime yönelmesinde önemli rolü olduğu açıktı. Ama bunun ötesinde Yusuf Ziya Aleviliğin dini bir mezhep değil eşitlikçi bir kültür olduğunu işleyerek konuyla ilgili sosyalist yaklaşıma katkıda bulunan bir yorumcu kimliği de kazandı. (Anadolu Alevîliği ve İslâm Fanatizmi)

12 Eylül darbesinden hemen önce bir yıl için gittiği Avrupa’da mecburi bir sürgün yaşadı tam 12 yıl boyunca…

Sonrasında Türkiye’ye döndü. Üretmeye, mücadele etmeye kaldığı yerden devam etti. Önce Sosyalist İktidar Partisi’ne üye oldu, sonra Türkiye Komünist Partisi yeniden ayağa kalktığında oradaydı Bahadınlı.

Mücadele etmekten ve üretmekten hiç ama hiç vazgeçmedi.

Bahadınlı, sosyalist bir dünya, sosyalist bir Türkiye için kavgasına boyun eğmeden ve kıskançlıkla sahip çıktı.”

Eserleri:

Hikâye: İtin Olayın Ağam (Hür Yayınevi, 1964), Haçça Büyüdü Hatiş Oldu (Yeni Dünya, 1978), Geçeneğin Karanlığında (Yeni Dünya, 1982), Titanik’te Dans (Yeni Dünya, 1986), Tavandaki Kırmızı (Hikâyelerinden Seçmeler, Morbenek, 1999), Bir Hikayem Var (Hikâyelerinden Seçmeler, Yazılama Yayınevi, 2017)

Roman: Gülleceli Kâzım (Hür Yayınevi, 1965, 1982; Morbenek, 2004), Gülleceyi Sel Aldı (Hür Yayınevi, 1972; Yeni Dünya, 1978; Morbenek 2003), Gemileri Yakmak (Yeni Dün­ya, 1977; Hitit, 1989; Milliyet, 1990), Devekuşu Rosa (Cem Yayınevi, 1991), Lidya Gözleri Yaprak Yeşili (Morbenek, 1996, 2000)

Anı: Öyle Bir Aşk (Sarmal, 1993; Say, 1995; Gelenek, 2000; İmge Kitabevi Yayınları, 2007), Meclis’in İçinde Vurdular Bizi (Asya – Şafak, 2006)

İnceleme: Dört Sosyalist Ülke (Hür Yayınevi, 1970), Türkiye’de Eğitim Sorunu ve Sosya­lizm (Hür Yayınevi, 1968), Anadolu Aleviliği ve İslam Fanatizmi (İnsancıl, 2009), Yaşa­mak ve Ölmek Üstüne (Yazılama Yayınevi)

Sözlük: Deyimlerimiz ve Kaynakları (Hür Yayınevi, 1958, 1959, 1982), Türkçe Deyimler Sözlüğü (Hür Yayınevi, 1964, 1967, 1969 – 2 baskı, 1971, 1976, 1978, 1980, 1981, 1982, 1984), Atasözleri Sözlüğü (Aydın Su takma adı ile) (Hür Yayınevi, 1972, 1973, 1974; Yeni Dünya, 1975, 1981, 1982, 1983, 1985, 1986, 1987, 1988; Yuva Yayınları, 1990, 1991), Türk­çe Okul Sözlüğü (Hür Yayınevi, 1975)

Özel Baskı: Hikâyelerinde – Romanlarında BAHADIN (Morbenek Yayınları, 2003), Kırk­bir Yazar Kırkbir Yorum, Kim İsem Oyum