Türk hükümeti, 31 Mart 2024 Pazar günü yapılacak yerel seçimleri yerinde gözlemlemesi için Avrupa Konseyi'ne resmi davet gönderdi. Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi (YBYK) heyeti bu amaçla 29 Mart-1 Nisan tarihleri arasında Türkiye'de olacak.

Avrupa Konseyi kaynakları tarafından DW Türkçe'ye verilen bilgiye göre, seçimleri gözlemlemek üzere Türkiye'ye gidecek heyette 16 Avrupa ülkesinden YBYK üyesi 20 yerel yönetici olacak. Heyette yerel yöneticilere ek olarak bir seçim gözlem uzmanı ve YBYK sekreteryasından altı kişilik teknik bir ekip yer alacak.

Seçim gözlem misyonuna YBYK'nın Türkiye raportörü İsviçreli David Eray başkanlık edecek. Eray hâlihazırda İsviçre'nin Jura kantonu Çevre Bakanlığı görevini yürütüyor. Misyonun başkan yardımcılığı görevini ise YBYK'nın diğer Türkiye raportörü Sloven üye Vladimir Prebilic üstlenecek. Prebilic aynı zamanda Slovenya'da Kocevje kentinin belediye başkanı.

YBYK seçim gözlem misyonu, seçim günü 12 takım halinde Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya, Adana, Mersin, Diyarbakır, Erzurum, Konya, Gaziantep ve Kahramanmaraş kentlerine dağılacak. Bu kentlerde gün boyu değişik seçim bürolarını ziyaret edecek.

Avrupa heyeti seçimlerden önce 29 Mart Cuma günü Ankara'da YBYK Türk heyeti üyeleriyle bir araya gelecek. Türkiye 306 asıl ve 306 yedek üyeden oluşan YBYK'da toplam 36 (18 asıl, 18 yedek) belediye başkan ve il genel meclis üyesiyle temsil ediliyor.

Avrupa heyeti aynı gün Ankara'da Yüksek Seçim Kurulu, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı yetkilileriyle de görüşecek. Heyetin 30 Mart Cumartesi günü Ankara'da Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, İstanbul'da ise Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ile görüşmesi gündemde. Aynı gün Anadolu'nun değişik kentlerine dağılacak kimi heyet üyelerinin de gittikleri kentlerin belediye başkanlarıyla görüşmeleri planlanıyor. Heyet Ankara ve İstanbul temasları kapsamında ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşları ve medya temsilcileriyle de buluşacak.

Seçim gözlem misyonunun ilk tespitleri heyete başkanlık eden İsviçreli yerel yönetici David Eray tarafından 1 Nisan Pazartesi günü Ankara'da düzenlenecek basın toplantısıyla açıklanacak. YBYK daha sonra seçimlere ilişkin kapsamlı bir gözlem raporu hazırlayacak. Bu raporun Haziran ayından önce açıklanması beklenmiyor.

YBYK son olarak 2019 yerel seçimlerine gözlemci göndermiş, raporunda özetle "Yerel seçimlerin Türkiye demokrasisinin dirençli olduğunu gösterdiği, ancak seçimlerin Avrupa değer ve ilkeleri temel alındığında tam anlamıyla özgür ve adil bir ortamda yapılmadığı" değerlendirmesinde bulunmuştu.

YBYK nedir?

Avrupa Konseyi'nin yerel yönetimler organı olan YBYK'nın temelleri 1957 yılında atılmış olsa da bugünkü halini 1994 yılında aldı. Aralarında Türkiye'nin de yer aldığı 46 Avrupa Konseyi üyesi ülkedeki 100 binin üzerinde yerel ve bölgesel yönetimin seçilmiş temsilcilerinden oluşan YBYK, üye ülkelerde yerel demokrasiyi güçlendirme, yerel ve bölgesel yönetimi iyileştirme ve Avrupa'da bölgeler arası ve sınır bölgeleri arasındaki iş birliğini geliştirme misyonlarıyla hareket ediyor.

Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı bu misyonda YBYK'nın temel belgesi olarak kullanılıyor. Türkiye bu Şartı 21 Kasım 1988 tarihinde bazı çekincelerle imzalamış, 9 Aralık 1992 tarihinde onaylamış ve 1 Nisan 1993 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe koymuştu.