Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, 13-30 yaş grubundaki gençlerin sosyal medya alışkanlıkları ile dijital dünyada sosyalleşme düzeyleri, eğilimleri ve algıları üzerine yaptığı anket çalışmasının sonuçlarını açıkladı.

10-22 Ekim 2023 tarihleri arasında yapılan ankete, Diyarbakır, Mardin, İstanbul, Adana, İzmir, Van ve Gaziantep kentlerinden 350 genç katıldı.

Online olarak gerçekleşen ve katılımcıların yüzde 60,8’inin erkeklerden, yüzde 39,2’sinin kadınlardan oluştuğu çalışmaya göre, katılımcıların yüzde 53,8’i sosyal medyada günlük 2-4 saat arasında vakit geçiriyor.

Tamamı erkeklerden oluşan yüzde 3,5’i ise 11 saatten fazla vakit geçirdiğini bildirdi.

Araştırmaya göre, tüm yaş gruplarının yarısının sosyal medyada vakit geçirme aralığı 2-4 saat aralığında iken, 11 saatten fazla vakit geçirenlerin çoğunluğunu 13-17 yaş grubu oluşturdu.

En çok WhatsApp kullanılıyor

Sosyal medya platformları içinde en fazla kullanılan uygulama yüzde 88,9 ile WhatsApp olurken, İnstagram yüzde 68,4 ile ikinci, Youtube yüzde 63,7 ile üçüncü, Twitter yüzde 42,7 ile dördüncü sırada yer aldı.

Verilere göre; yaş grubu küçüldükçe Instagram’ın, büyüdükçe Twitter’ın daha çok kullanıldığı; 13-17 yaş grubunun Instagram’ı daha çok tercih ettiği, Twitter’ı tercih etmeyenler içinde ortaokul mezunlarının daha fazla olduğu görüldü.

Araştırmaya göre, Tik Tok kullanımı kadınlara oranla erkeklerde daha yaygın. Tik Tok’u en fazla 13-17 yaş aralığındaki gençler kullanıyor. Yüksek okul mezunlarının Tik Tok kullanımı diğer eğitim kategorilerine kıyasla oldukça düşük kaldı.

Sosyal medyayı hangi amaçla kullanıyorlar?

Katılımcıların yüzde 17,5’i siyasi gündemi takip etmek için, yüzde 17’si mesajlaşmak/iletişim kurmak için, yüzde 14,5’i video izlemek için, yüzde 14,2’si arkadaşlık/sosyalleşmek/çevre edinmek için, yüzde 11,2’si alanı ile ilgili araştırma yapmak için sosyal medyayı kullandığını belirtti.

Araştırmaya göre kadın katılımcılar daha çok mesajlaşmak için sosyal medyayı kullanırken, erkek katılımcılar siyasi gündemi takip etmek için kullandığını söyledi.

Yaş grupları itibariyle ise 13-17 yaş aralığındaki katılımcıların yüzde 20,8’i ile 18-24 yaş aralığındaki katılımcıların yüzde 20,3’ü sosyal medyayı mesajlaşmak/iletişim kurmak için kullandığını söyledi. 25-30 yaş aralığındakiler ise daha çok siyasi gündemi takip etmek için kullanıyor.

Kendi yaşamına dair paylaşımlar

“Sosyal Medyada Ne Tür Paylaşımlar Yapıyorsunuz?” sorusuna katılımcıların yüzde 32,6’sı “kendi yaşamıma dair” yanıtını verirken, yüzde 15,4’ü “gündeme ilişkin”, yüzde 14,9’u “genel kültür”, yüzde 14’ü “eğlence/mizah” yanıtını verdi.

Siyasi olmamasına dikkat ediyor

Katılımcıların yüzde 23,6’sı “zararlı alışkanlıkları paylaşmamaya dikkat ettiğini”, yüzde 19,2’si “siyasi olmamasına dikkat ettiğini” belirtti. Yüzde 17,2’si ise özel hayatını paylaşmamaya dikkat ettiğini söyledi.

Araştırmada “Medya Bağımlısı Olduğunuzu Düşünüyor Musunuz?” sorusuna katılımcıların yüzde 24,6’sı evet, yüzde 49,7’si hayır, yüzde 25,7’si kısmen yanıtlarını verdi.

Yaş küçüldükçe bağımlı olduğunu söyleyenlerin oranında düşüş olduğu görüldü.

Sanal arkadaşlık mı gerçek arkadaşlık mı?

Araştırmada katılımcıların yüzde 56,7’si sosyal medyada tanıştığı kişilerle yüz yüze görüştüğünü söylerken, öte yandan yüzde 95,9’u gerçek ortamdaki arkadaşların kendilerini daha çok mutlu ettiğini ifade etti. Sanal ortamdaki arkadaşlarının kendilerini daha çok mutlu ettiğini ifade edenlerin oranı ise yüzde 4,1’de kaldı.

Ayrıca, katılımcıların yüzde 69,6’sı sosyal medyada aktif olmanın kendilerini sosyal hissettirmediğini söylerken, yüzde 30,4’ü sosyal hissettirdiğini belirtti. Erkeklerin yüzde 40,4’ü; 13,17 yaş grubunun yüzde 65’i; lise mezunlarının yüzde 47,10’u sosyal medyada aktif olmanın kendilerini sosyal hissettirdiğini söyledi.

Kendini özgür hissetmiyor

Araştırma grubunun yüzde 73,1’i sosyal medyada kendini özgür hissetmediğini bildirirken yaşın küçülmesiyle bu tablo tersine döndü. 13-17 yaş aralığında olanların yüzde 65’i kendini özgür hissettiğini bildirdi.

Ayrıca katılımcıların yüzde 76’sı sosyal medyada kendini güvende hissetmediğini bildirirken; 13-17 yaş grubunun yüzde 55’inin sosyal medyada güvende hissettiğini söylemesi dikkat çekti.

Araştırmada “En Çok Hangi Durumlarda Sosyal Medyayı Kullanma İhtiyacı Hissediyorsunuz?” sorusu da yöneltildi. Yanıtlara göre katılımcıların yüzde 50,3’ü “can sıkıntısı çektiğimde”, yüzde 24’ü “bir şey araştırdığımda”, yüzde 9,9’u “sohbet etmek istediğimde”, yüzde 9,4’ü “kendimi yalnız hissettiğimde” yanıtlarını verdi.

Yaş küçüldükçe can sıkıntısından sosyal medyayı kullanma ihtiyacı duyduklarını söylerken, 13-17 yaş grubunun yüzde 60’ı da “can sıkıntısı çektiğimde” yanıtını verdi.