Türkiye’nin önde gelen iş insanlarından Ali Sabancı’nın sahibi olduğu Pegasus Hava Yolları’nın satın aldığı 44 yeni uçağı, devlet tarafından sağlanan teşviklerle finanse ettiği ortaya çıktı.

Son iki yılda 34 milyar lira net kâr elde eden şirket, piyasa değeri yaklaşık 4.4 milyar dolar (167 milyar lira) olan bu uçak maliyetinin tamamı için vergi indirimlerinden yararlandı. Bu teşvikler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 2009'daki imzasıyla yürürlüğe giren yatırım teşvik programı kapsamında gerçekleştirildi.

Evrensel'den Uğur Zengin'in haberine göre, şirketin milyarlarca dolarlık yatırımı neredeyse hiçbir öz kaynak kullanmadan gerçekleştirmesi mümkün hale geldi.

Teşvikler sağlandı

Türkiye'de enflasyonun yüzde 65’i aştığı 2023 yılının son günlerinde, Sabiha Gökçen Havalimanı’nda ikinci pistin açılışı gerçekleştirildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Pegasus Hava Yolları’nın patronu Ali Sabancı’yı yanına çağırdı ve “Ali Bey, şimdi ikinci pist de devreye girdi. Bak, Türk Hava Yolları 300 tane uçak alacak sen kaç tane alacaksın​” diye sordu. Sabancı, tebessümle “Biz de 150 tane alacağız inşallah" diye karşılık verdi.

Sabancı, 19 Aralık 2024’te Boeing ile 200 uçaklık dev bir sipariş anlaşmasına imza attı. Pegasus CEO’su Güliz Öztürk, basına yaptığı açıklamada 100 uçağın kesin sipariş olduğunu, kalan 100’ün ise değerlendirme aşamasında bulunduğunu duyurdu.

Satın alınan 100 uçağın tamamı, Erdoğan’ın başbakanı, Mehmet Şimşek’in maliye bakanı olduğu Bakanlar Kurulu tarafından 2009’da çıkarılan karar kapsamında Türkiye Cumhuriyeti hükümeti yatırım teşvik programı kapsamına alındı. 100 uçağın 84’ü için yüzde 50, 16’sı için ise yüzde 15 oranında yatırıma katkı teşviki belirlendi ve uçakların 44’ü Sabancı’ya “bedelsiz” sağlandı.

Vergi oranı düşürüldü

16 uçak için kurumlar vergisi yüzde 25’ten yüzde 12.5’e çekildi. 84 uçak içinse, yüzde 2.5 gibi sembolik bir orana indirildi. Yani, devletin sunduğu vergi avantajı ile Pegasus, milyarlarca dolarlık yatırımı cebinden neredeyse hiç harcama yapmadan gerçekleştirdi.

AKP iktidarının 16 Temmuz 2009’da yayımladığı Bakanlar Kurulu kararıyla teşvik, vergi muafiyet ve istisnasının önü açıldı.

“Yatırımlarda devlet yardımları hakkında karar”ı imza altına alan Bakanlar Kurulunda Dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Devlet Bakanı Ali Babacan, Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz, Devlet Bakanı Bülent Arınç gibi isimler yer alıyordu.