ABD Federal Ticaret Mahkemesi, Çarşamba günü aldığı kararla, Başkan Donald Trump'ın ithalata yönelik geniş kapsamlı tarifeler uygulama yetkisini aştığına hükmetti. Bu karar, Trump'ın ekonomi politikalarının temel taşlarından birine önemli bir darbe vururken, yönetiminin ticaret politikalarına karşı açılan ilk büyük hukuki mücadelelerden biri oldu.

Yargıdan Kongre'nin yetkisine vurgu

Manhattan merkezli Uluslararası Ticaret Mahkemesi'nde üç yargıçtan oluşan heyet, Beyaz Saray tarafından kullanılan 1977 tarihli **Uluslararası Acil Ekonomik Yetkiler Yasası (IEEPA)**'nın, neredeyse her ülkeye tek taraflı gümrük vergisi uygulama konusunda Başkan'a sınırsız bir yetki vermediğini belirtti. Mahkeme, "Dünya Çapındaki ve Misilleme Amaçlı Tarife Emirleri, Başkan'a IEEPA tarafından ithalatı tarifeler yoluyla düzenlemek için verilen herhangi bir yetkiyi aşmaktadır" diye yazdı. Kararda, ABD Anayasası'nın diğer uluslarla ticareti düzenleme konusunda münhasır yetkileri Kongre'ye verdiği ve bu yetkinin, Başkan'ın ekonomiyi koruma görevi tarafından aşılamayacağı vurgulandı.

Trump yönetimi temyize gitti

Kararın açıklanmasının ardından Trump yönetimi hemen temyize gitti. Bu dava, Trump'ın ticaret politikasının merkezindeki bu gümrük vergilerine karşı açılan en az yedi hukuki itirazdan biri. Ayrıca, 13 ABD eyaleti ve diğer küçük işletme grupları da bu tarifelere karşı dava açmış durumda.

Ticaret açığı "olağanüstü tehdit" sayılmadı

Genellikle tarifelerin Kongre tarafından onaylanması gerekirken, Trump, ülkenin ticaret açıklarının ulusal bir acil durum teşkil etmesi nedeniyle hareket etme yetkisine sahip olduğunu savunmuştu. Bir noktada dünyanın çoğu ülkesine tarifeler uygulayarak küresel piyasalarda dalgalanmalara neden olmuştu.

Ancak davacı taraf, acil durum yetkileri yasasının tarifelerin kullanılmasını yetkilendirmediğini ve yetkilendirse bile, ticaret açığının yasanın bir acil durumun yalnızca "sıra dışı ve olağanüstü bir tehdit" tarafından tetiklenmesi gerektiği şartını karşılamadığını savundu. ABD'nin 49 yıldır art arda dünyanın geri kalanıyla ticaret açığı verdiği belirtildi.

Trump yönetimi ise, mahkemelerin 1971'de dönemin Başkanı Richard Nixon'ın acil durum tarife kullanımını onayladığını ve Başkan'ın bir acil durum ilan etme gerekçesinin yasaya uygun olup olmadığının "siyasi" bir soru olduğunu, bunu yalnızca Kongre'nin belirleyebileceğini, mahkemelerin belirleyemeyeceğini iddia ediyor.

"Kurtuluş Günü" tarifelerinin etkisi ve işletmelerin endişeleri

Trump'ın "Kurtuluş Günü" olarak adlandırdığı bu tarifeler, küresel finans piyasalarını sarsmış ve birçok ekonomistin ABD ekonomik büyümesi görünümünü düşürmesine neden olmuştu. Ancak şu ana kadar tarifelerin dünyanın en büyük ekonomisi üzerinde kayda değer bir etkisinin olmadığı belirtiliyor.

Dava, aralarında VOS Selections adlı bir şarap ithalatçısının da bulunduğu bir grup küçük işletme tarafından açıldı. Şirket sahibi, tarifelerin büyük etkisi olduğunu ve şirketinin ayakta kalamayabileceğini ifade etmişti. Oregon eyaleti liderliğinde bir düzine eyalet de bu tarifelere karşı dava açanlar arasındaydı. Oregon Başsavcısı Dan Rayfield, "Bu karar, yasalarımızın önemli olduğunu ve ticaret kararlarının Başkan'ın keyfine göre verilemeyeceğini yeniden teyit ediyor" dedi.