Exxon bünyesinde  yöneticilik yapan birçok isimi ABD’de kurulan hükümetlerde bakanlık koltuklarına oturacak kadar dünya devi idi. Ancak Geçen hafta, hisselerindeki değer kaybı nedeniyle 92 yıldır işlem gördüğü Dow Jones Endeksi’nden çıkartılan, piyasa değeri 178 milyar dolara kadar gerileyen Exxon Mobil, çareyi işçi çıkartmakta buldu.

Exxon Mobil, yakın tarihe kadar dünyanın en güçlü şirketi olarak gösteriliyordu. Enerji devinin ABD siyasetinde öyle etkili bir lobisi vardı ki yönetim kurulunda yer alan isimler, sık sık kurulan hükümetlerde bakanlık görevleri üstlendi.

Bunun son örneği Rex Tillerson oldu. 1975’ten beri Exxon’da çalışan, 2006’da şirketin yönetim kurulu başkanı olan Tillerson, Trump’ın kabinesinde yer aldı. Rex Tillerson, Senato’nun onayıyla 1 Şubat 2017’de ABD Dışişleri Bakanı oldu ve 2 yıl bu görevde kaldı.

Exxon Mobil ismi, ABD'nin ikinci Irak işgalinin ardından peş peşe aldığı petrol anlaşmalarıyla sık sık haber bültenlerini süsledi. O dönemde ABD Dışişleri Bakanı olan Condoleezza Rice, aynı zamanda Tillerson’ı Trump’a öneren isimdi.

2012'DE FORTUNE 500'ÜN ZİRVESİNDEYDİ

Adeta tek başına bir imparatorluk haline gelen Exxon için işler son yıllarda iyi gitmiyor. Tüm dünyada yükselen temiz enerji trendi, petrol devinin işlerini etkilemeye başladı.

Şirket, 2012'den beri Fortune 500 listesinde ilk sıraya çıkamadı. Exxon, 2013 yılının ikinci çeyreğinde 401,7 milyar dolarla dünyanın en değerli şirketiydi. 2018'in ikinci çeyreğinden beri ise ilk 10 arasına bile giremedi.

İKİNCİ ÇEYREKTE 1,1 MİLYAR DOLAR ZARAR ETTİ

Corona virüsü salgını ise Exxon Mobil'e inen son darbe oldu. Ekonomilerin kapanmasıyla enerjiye olan talep durma noktasına geldi, petrol fiyatları tarihi düşüş yaşadı.

Tarihinin en zorlu senesini geçiren Exxon Mobil, 31 Temmuz'da açıklanan ikinci çeyrek raporunda 1,1 milyar dolar zarar edildiğini duyurdu. Standard Oil'in devamı olan ve 1928'den ABD'deki Dow Jones'ta işlem gören Exxon, geçen hafta, hisselerinde son 5 senede yaşanan yüzde 40 düşüşün ardından bu endeksin dışında kalmıştı.

DÜYANIN EN DEĞERLİ ŞİRKETİ ÜNVANI APPLE'A GEÇMİŞTİ.

Exxon geçen mayıs ayında 1988'den sonra ilk kez zarar açıklamıştı. Geçen senenin ilk çeyreğinde 2,4 milyar dolar kâr eden şirket, bu yıl 610 milyon dolar zarar etti. ExxonMobil, bilançosunu ve üç aylık temettüsünü korumak için 7 Nisan'da, 2020 harcamalarını yüzde 30, yani 10 milyar dolar kısma kararı almıştı. ExxonMobil, 'dünyanın en değerli şirketi' iken  Ocak 2012'de bu ünü Apple'a geçmişti.

2007'deki değeri 500 milyar doların üzerineydi, şu anda 178 milyar dolar seviyesine kadar gerileince enerji  işçi çıkartmaya başladı.

Exxon'dan temmuz ayında yapılan açıklamada, personel çıkarma gibi bir planları olmadığı açıklansa da bu yönde adımlar atılmaya başlandı. Avustralya'da gönüllü işten çıkma programı açıklandıktan kısa bir süre sonra küresel çapta iş gücü düşüşüne gidileceği duyuruldu.

YİNEDE DAHA GÜÇLÜ GELEBİLMEYİ PLANLIYOR

Şirket sözcüsü Casey Norton, “İşletmemizi doğru boyutlandırmak ve gelecekte daha güçlü hale getirmek adına, verimliliği artırmak için ülke bazında değerlendirmeler yapıyoruz. Gönüllü işten çıkarma programımız, şirketin piyasadaki eşi görülmemiş koşullarla başa çıkmasına yardımcı olacak” ifadelerini kullandı.

Exxon, toplamda ne kadar personel çıkarmayı planladıklarını ise açıklamadı. Exxon Mobil Avustralya'daki Bass Strait Petrol ve Gaz Ortak Girişimi'ndeki yüzde 50 hissesini satma kararı da aldı. Analistlere göre buradan 3 milyar dolarlık bir gelir elde edilebilir. Ayrıca şirketin, Avustralya'daki en eski petrol rafinerisi olan ve Melbourne'de bulunan Altona'yı da satabileceği kaydedildi.

Exxon Mobil CEO’su Darren Woods / Fotoğraf: Reuters