Domates üreticileri, karşılaştıkları zorlukları Gürer’e ayrıntılı bir şekilde aktararak, domates için bu yıl tam bir hüsran yaşadık. Ürün halen tarlada” dediler.
Ömer Fethi Gürer’de “ Türkiye'deki domates üretiminde dünya önde gelen ülkelerinden olduğunu ve bu yıl bir milyon ton üretim artışı tahmin edilirken süreci iktidar yönetemediğini belirterek. “Domateste heder oldu” dedi.
 
ÜRETİCİLER DOMATESİ TARLADA BIRAKMAK ZORUNDA KALIYOR

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, 2024 yılında TÜİK’e göre domates üretiminin 14,5 milyon ton olacağı tahmin edilmiştir. Bu yıl üretimin geçen yıla göre 1 milyon ton arttığını belirtilmektedir, Yemelik ve salçalık tür olarak  Türkiye üretici ülkeler içinde dünyada ilk sıralarda yer almaktadır. Son yıllarda üretimi artan salçalık domatesi sanayide işleyip yurt dışına ihraçta etmekte idi. Geçtiğimiz yıl  yurt dışı pazarı genişletmek ve çeşitlendirmek yerine yurt içi fiyat artışı dikkate alınarak  ihracatla ilgili sınırlama getirildi. Bu süreçte sanayiciler önemli ölçüde domatesi salça olarak yurt dışına gönderemediler. pazara farklı ülkelerde yöneldi. Yurt içinde Sözleşmeli üretim yapan fabrikalar dikim öncesi açıkladıkları fiyatı geriye çektiler. Bu durum fiyatların  baskılanması  üreticiyi olumsuz etkiledi. Artan girdi maliyetlerine karşın geçen yılın altında fiyat oluşunca çiftçi işçilik maliyeti dahi karşılayamaz duruma geldi. Bölgelere göre üretim olgunlaştıkça sorun derinleşti ve Çukurkuyu kasabası gibi Niğde'nin en çok domates üretilen bölgelerinde, domateslerin büyük bir bölümü tarlada kaldı." dedi.

ÜRETİCİLER ZORLU KOŞULLARLA MÜCADELE EDİYOR

Domates üreticisi Vahit Durukan, tüccarların domates almaya gelmediğini ve bu durumun kendilerini büyük bir mali sıkıntıya soktuğunu ifade etti. Durukan, "Tüccarlar domatesi almaya gelmiyor. Domatesin dönüm başına maliyeti  en az 25 bin lira. İşçiler burada, tarlalar burada, ama salça fabrikaları domatesi 2 lira 30 kuruşa alacaklarını açıkladı. Nakliye masrafı bize ait, artı bunun yüzde yirmi fire payı da var. İşçilik de bize ait. Bu durumda bize hiçbir şey kalmıyor, hatta üstüne salça fabrikalarına borçlu kalıyoruz." şeklinde konuştu. Ayrıca, kredi kullanarak ekim yaptıklarını ve borçlarını ödeyemediklerini belirtti.

Domates üreticisi Vahit Durukan, işçi bulmanın ve işçi yevmiyelerinin de büyük bir sorun olduğunu anlattı: "Sabahtan beri seçerek iki kamyon mal yükledik, ama işçiler üç kez kaçtı. Üç kez yeni işçi tuttum, çünkü yevmiye düşük bulunuyor. Şu an için bir işçinin günlük yevmiyesi 700 lira. Bir işçi 28 kasa domates topluyor.” dedi.

TARLADA ÜRETİMDE FARKLI SORUNLAR VAR

CHP’li Ömer Fethi Gürer, Türkiye’nin farklı illerinde de domates üretiminde yaşanan sorunların üreticiyi isyan ettirdiğini belirtti. "Türkiye'nin farklı illerinde domates, Niğde’ye göre daha önce yetişir. Bu nedenle oralarda büyük bir tepki oluştu. Aynı durum şu anda Niğde bölgesinde de yaşanıyor. Şu an Niğde’de de tüccarlar domatese para vermiyor. Doğal olarak çiftçinin topladığı domatesler işçiliği karşılamayınca sıkıntı yaşıyorlar. Pazarda ,markette ise tarlada ürün fiyatı katlamış durumda Vatandaş aldığı ürün fiyatında, üretici girdi maliyetlerinden, pazarcı, nakliye, işçilik,i şgaliyle poşet giderlerinden dert yanıyor." dedi.
 
TARIM KREDİ KOOPERATİFİ ÇİFTÇİYİ MAĞDUR EDİYOR

Bir diğer domates üreticisi, Tarım Kredi Kooperatifi aracılığıyla yapılan sözleşmelerin uygulanmadığından ve kooperatifin üreticilere gereken desteği sağlamadığından yakınarak, "Tarım Kredi Kooperatifi’nin en çok üyesi Çukurkuyu'dadır. Her sene sözleşme yapıyoruz, ancak kooperatif sözleşmelerin dışına çıkıyor. Örneğin, bir liraya sözleşme yaptığımızda, piyasa düştüğünde piyasanın altında mal almaya çalışıyorlar. Tarım Kredi Kooperatifi çiftçiyi ciddi şekilde mağdur ediyor. Çiftçinin yanında olması gerekirken yanında olmuyor. Tarım Kredi Kooperatifi, çiftçiyi destekleyen bir politika ile alım yapmıyor, hatta piyasadan daha kötü davranıyor. Biz istiyoruz ki sözleşmemizi yapalım, gübremizi ve bütün ihtiyaçlarımızı oradan alalım ve borcumuzu mahsuplaşarak ödeyelim. Ancak Tarım Kredi Kooperatifi her sene verdiği sözleri yerine getirmiyor, sözleşmelere de uymuyor. 'Alamıyoruz, işleyemiyoruz, yerimiz yok, satamıyoruz,' diye sürekli bahaneler üretiyorlar. Adı var, kendi yok; Tarım Kredi Kooperatifi şu anda çiftçinin dostu değil.” şeklinde konuştu.

ÜRETİCİLER MALİ AÇIDAN ÇIKMAZDALAR

Domates üreticisi, kredi kullanarak domates ekimi yaptığını ve dönüm başına 20-25 lira masraf yaptığını belirtti. Ancak tüccarların alım yapmadığını ve ellerindeki domateslerin tarlada kaldığını ifade eden üretici, "Çiftçilik bitmiş durumda, çiftçi boğuldu. Ne yapacağız? Seneye ne olacağı belli değil, yapacak bir şey yok," dedi. Diğer üreticiler de borçları ve mali sıkıntılar hakkında şu bilgileri verdi: "Yaklaşık 1 milyon lira kredi kullandık, ödeyebildiğimizi ödeyeceğiz. Ne yapalım? Haciz gelecek, traktörümüzü bağlatacağız."

Domates üreticisi Vahit Durukan, domatesin yetiştirilmesi sırasında kullanılan suyun maliyetinin arttığını ve diğer maliyetlerin de yükseldiğini belirterek, "Bir domates yetiştirilirken yaklaşık 148 litre su kullanılıyor. Su gideri de arttı; sulama saati 300 lira. Bir saat su 300 lira, geçen sene 130 lira olan sulama saati %100'ün üstünde arttı. Tohumda, ilaçta ve gübrede de artış var." diye konuştu.